Vaccinatie tijdens de zwangerschap kan een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid van moeder, foetus en pasgeborene, zeker in ontwikkelingslanden.

Foto: INGIMAGE

Vaccinatie tijdens de zwangerschap kan een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid van moeder, foetus en pasgeborene, zeker in ontwikkelingslanden.

‘Maternale vaccinatie’ roept echter ook ethische vragen op. In een systematisch onderzoek naar ethische aspecten van maternale vaccinatie concludeert filosoof Marcel Verweij van Wageningen University & Research dat vaccinatie van zwangeren een verantwoorde optie kan zijn als er een concreet risico bestaat op ernstige infectieziekten bij moeder of kind. In de Lancet Infectious Diseases geven de onderzoekers een persoonlijke visie.

In de afgelopen decennia heeft vaccineren van aanstaande moeders een belangrijke rol gespeeld bij het wereldwijd terugdringen van tetanusinfecties rond de bevalling. In Nederland heeft de Gezondheidsraad recent geadviseerd om zwangeren te vaccineren tegen kinkhoest, om pasgeborenen beter te beschermen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt aan om zwangeren in te enten tegen griep. En in de toekomst kan maternale vaccinatie mogelijk ook belangrijke bescherming bieden tegen infecties zoals door het Zika-virus. Toch stuit het inenten tegen infectieziekten op weerstand. Professionals en het publiek zijn vaak terughoudend om farmaceutische interventies te accepteren tijdens de zwangerschap. Daarom was een systematisch onderzoek voor de WHO reden deze te beleggen bij de Wageningse hoogleraar Filosofie, Marcel Verweij.

Medische interventie bij zwangerschap

De terughoudendheid voor met medische interventies tijdens de zwangerschap komt voort uit de onzekerheid over de risico’s voor het toekomstig kind. Bij farmaceutisch onderzoek naar veiligheid en effectiviteit van medicijnen zijn zwangeren meestal uitgesloten. Het nadeel is dat er daardoor relatief weinig wetenschappelijke kennis bestaat over eventuele schadelijke effecten van maternale vaccinatie op de zich ontwikkelende foetus. Met sommige vaccins, zoals tetanus en kinkhoest, bestaat wel ruime ervaring in de zwangerschapszorg en daarbij zijn geen schadelijke effecten voor moeder en kind aan het licht gekomen.

Voorzorgsprincipe

In hun artikel stellen Verweij en collega’s dat een te strikte interpretatie van het voorzorgbeginsel (‘zolang we niet zeker weten dat het veilig is moeten we niet vaccineren’) contraproductief is en onnodige infectierisico’s laat bestaan. Een betere benadering is om als voorwaarde te stellen dat zwangeren alleen gevaccineerd worden ter bescherming tegen een concreet en ernstig infectierisico voor de zwangere vrouw en haar kind.

Nieuwe vaccinaties mogen niet ten koste gaan van andere zorg die zwangere vrouwen krijgen, stellen de onderzoekers als tweede centrale conclusie. In sommige regio’s in de wereld is de meest basale zorg nog maar heel beperkt. Idealiter is maternale vaccinatie onderdeel van reguliere zorg voor aanstaande moeders. Dat biedt de beste garantie voor goede communicatie met vrouwen over het belang van vaccinatie, en helpt voorkomen dat hun grootse zorgbehoeften over het hoofd worden gezien. 


Aanvullende informatie:

Plaatsingsdatum:
06 oktober 2016 om 12:00

Auteur:
Wageningen University

Bron:
Wageningen University

Aanmelden e-mail nieuwsbrief

ZorgKrant.nl is een initiatief van de stichting Care Net Holland!