Belangrijke factor bij verwijzingen naar umc’s zijn de reistijd

De landelijke spreiding van patiënten verschilt sterk met het beeld in bepaalde regio’s

Hoe verwijzen huisartsen diabetes- en oncologische patiënten naar de medisch-specialistische zorg? Hoe belangrijk is reistijd voor deze afweging? En krijgen patiënten daardoor de juiste zorg op de juiste plek geboden? In een nieuwe factsheet zet de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de cijfers op een rij. Belangrijk, omdat we met een goede spreiding de ziekenhuiszorg in Nederland toegankelijk en betaalbaar houden. Wij zien echter sterke regionale verschillen in de verwijzingen van huisartsen voor diabetes- en oncologische patiënten naar de medisch-specialistische zorg. Opvallend is dat huisartsen vaker naar universitair medisch centra (umc’s) verwijzen als deze binnen tien minuten te bereiken is.

Uit onze analyse van declaraties over 2019 blijkt dat in Nederland gemiddeld 6,1% van de diabetespatiënten rechtstreeks door de huisarts worden verwezen naar een umc. Voor oncologische patiënten is dit 3,9%.

Meer verwijzingen bij umc in de buurt
De landelijke spreiding van patiënten verschilt sterk met het beeld in bepaalde regio’s. Zo wordt in de regio’s waar een umc gevestigd is, veel vaker direct naar het umc verwezen. Binnen de diabeteszorg vormen de regio’s Zuid-Limburg, Amsterdam, Zuid-Holland Noord en Nijmegen uitschieters. Daar wordt rond de 20% van de diabetespatiënten rechtstreeks naar een umc verwezen.

Voor oncologische zorg wordt er in de regio’s Zuid-Limburg (26,7%) en Nijmegen (15,6%) het vaakst direct verwezen naar een umc. Ook in de overige regio’s waar een umc is gevestigd, liggen de verwijzingspercentages voor beide aandoeningen hoger dan het landelijk gemiddelde. 

Invloed van reistijd
Daarnaast zien we dat hoe dichter patiënten bij een umc wonen, hoe groter de kans is dat zij direct naar het nabije umc worden doorverwezen. Patiënten die binnen 10 minuten reistijd wonen, worden in meer dan 20% van de verwijzingen voor oncologische zorg direct doorverwezen naar het umc. Voor diabeteszorg is dit percentage bijna 30%. Deze kans neemt voor beide zorgtypes sterk af naarmate de reistijd naar het dichtstbijzijnde umc toeneemt.

Passend verwijzen
Voor een goede spreiding van de ziekenhuiszorg in Nederland is het belangrijk dat zorg volgens de principes van passende zorg wordt geleverd. Voor umc’s betekent dit dat zij, naast het doen van wetenschappelijk onderzoek en het opleiden van zorgprofessionals, voornamelijk hoogcomplexe zorg bieden. Dit geeft de verwachting dat er geen verschil binnen de regio’s zou moeten zijn in het aantal verwijzingen naar een umc als het gaat om diabetes- en oncologische zorg.

Omdat er echter wel sprake is van regionale verschillen, lijkt de nabijheid van een umc invloed te hebben op de verwijzingen van huisartsen. Dat zou het echter niet moeten zijn, onnodige verwijzingen naar umc’s maken de zorg mogelijk onnodig duur. Wij verwachten daarom van zorgverleners dat zij bij het verwijzen keuzes maken die inhoudelijk aansluiten bij de zorgbehoefte van de patiënt. Graag gaan we hierover verder in gesprek met alle betrokkenen. Zodat patiënten de juiste zorg op de juiste plek krijgen, en kunnen blijven krijgen. 

Tags bij dit artikel:

• oncologische
• huisartsen
• NZa
• ziekenhuiszorg
• diabetes
• regio’s
• UMC’s
• passende zorg