LUMC stelt als eerste schistosomiasis antigeentest beschikbaar voor patiënten

Schistosomiasis, wel Bilharzia genoemd, is een tropische ziekte die ontstaat door een parasitaire worminfectie

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) biedt als eerste Nederlandse ziekenhuis een antigeentest aan voor de tropische ziekte schistosomiasis. Deze test is geheel bedacht, ontwikkeld en geproduceerd in het LUMC. De test toont het verschil aan tussen een actieve of eerder doorgemaakte infectie. Ook laat de test zien of de behandeling aanslaat.

Schistosomiasis, ook wel Bilharzia genoemd, is een tropische ziekte die ontstaat door een parasitaire worminfectie. Het is in sommige gevallen lastig om deze ziekte bij patiënten vast te stellen. De huidige diagnostiek bestaat uit een combinatie van het meten van antistoffen in het bloed en de parasiet opsporen in urine- of ontlastingmonsters. Het nadeel is dat deze methodes toch niet alle infecties aantonen. Ook kan er geen onderscheid gemaakt worden tussen een actieve infectie of een al eerder doorgemaakte infectie omdat antistoffen lang na een infectie nog in het bloed aanwezig zijn. De nieuwe antigeentest biedt op deze punten uitkomst. 

Meer duidelijkheid
De door het Leiden University Center for Infectious Diseases (LU-CID) en de afdeling Cel en Chemische Biologie ontwikkelde test meet de concentratie CAA in het bloed. Dit is een molecuul dat door de worm in het bloed wordt uitgescheiden en vervolgens herkend wordt door ons immuunsysteem. De test toont vooral aan of de infectie actief is. “Het geeft artsen meer duidelijkheid. We kunnen met deze test namelijk aantonen of de behandeling effect heeft gehad”, vertelt Linda Wammes, arts-microbioloog. “Is een patiënt nog steeds positief op antigenen? Dan kunnen we deze persoon nogmaals behandelen. Is de patiënt negatief op antigenen maar nog steeds ziek? Dan zoeken we door naar een andere oorzaak.”

Betere patiëntenzorg
Sinds december wordt de test op de afdeling Medische Microbiologie ingezet bij de diagnostiek en na de behandeling. De onderzoekers blijven de test daarnaast doorontwikkelen. “De test vraagt om nog best veel voorbereiding in het lab. Hierdoor is het nog niet makkelijk toe te passen in de tropische gebieden waar de ziekte veel voorkomt. Ons doel is om de test zo te maken dat het overal gemakkelijk gebruikt kan worden”, vertelt Wammes. 

Het Klinisch Microbiologisch Laboratorium (KML) van het LUMC is het enige lab die deze test aanbiedt voor patiëntenzorg in Nederland. Het KML ontvangt dan ook samples uit het hele land.  Daarnaast is het doel om de test beschikbaar te stellen voor andere Europese landen. Wammes: “Met deze test hebben we een uniek en volledig pakket in huis voor schistosomiasis. Door de test breed aan te bieden hopen we bij te dragen aan betere patiëntenzorg.” 

Leidse traditie
Naar schatting zijn wereldwijd 240 miljoen mensen geïnfecteerd met de parasiet die schistosomiasis veroorzaakt. De ziekte is geassocieerd met armoede en komt voornamelijk voor in tropische gebieden. Het wordt ook wel een verwaarloosde ziekte genoemd omdat het geen hoge prioriteit heeft op de mondiale gezondheidsagenda. Dat is in Leiden wel anders. Het LUMC kent namelijk een rijke historie wat betreft onderzoek naar schistosomiasis. In de jaren ‘70 werd al de basis gelegd voor deze antigeentest toen hoogleraar Andre Deelder als eerste de antigenen van deze worm identificeerde. Recentelijk heeft het LUMC, onder leiding van hoogleraar Meta Roestenberg, het eerste gecontroleerd infectiemodel opgezet voor schistosomiasis, wat voorheen alleen voor malaria werd ingezet. Dit stelt onderzoekers in staat om de ziekte in meer detail te bestuderen en kan uiteindelijk leiden tot een vaccin of nieuwe behandeling voor deze ziekte. 

Tags bij dit artikel:

• LUMC
• medische microbiologie
• infectie
• wormen
• parasieten