‘Malariavaccin testen op grotere groepen vrijwilligers’

Nieuw rekenmodel kan bijdragen aan uitbannen van malaria

Om een goed vaccin tegen malaria te vinden is het cruciaal dat kandidaat-vaccins in meer mensen worden getest dan tot nu toe werd gedacht. Dit blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC Rotterdam en het Radboudumc in Nijmegen, waarbij wetenschappers een rekenmodel hebben ontwikkeld om te bepalen hoeveel mensen minimaal nodig zijn voor een goede studie. Ze schrijven dit vandaag in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift PLoS Computational Biology. Aan malaria sterven jaarlijks 438.000 mensen en de ziekte is de nummer 1 doodsoorzaak in de wereld bij kinderen.

Voordat een malariavaccin getest mag worden op grote groepen mensen, moet er voldoende bewijs zijn voor een relevant en gunstig effect waarbij het risico op bijwerkingen laag is. Weinig kandidaat-vaccins voldoen hieraan. De afgelopen 10 jaar zijn slechts 40 van vele kandidaat-vaccins daadwerkelijk klinisch getest op mensen. Slechts één vaccin (RTS,S vaccin) lijkt veelbelovend met als resultaat dat kinderen na vaccinatie voor 45,7 procent beschermd zijn tegen malaria gedurende 18 maanden. ,,Door in de vroege test fase een kandidaat-vaccin in een grotere groepen mensen te vaccineren in studies is de kans groter dat we meer veelbelovende vaccins vinden en dus sneller een effectief vaccin ontdekken tegen deze ziekte’’, zegt Luc Coffeng, onderzoeker op de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC.

Één van de eerste stappen in het testen van kandidaat vaccins op mensen gebeurt in zogenoemde gecontroleerde malaria-infectiestudies (CHMI). In deze studies worden onder streng gecontroleerde omstandigheden gezonde vrijwilligers geïnfecteerd met malaria om te kijken naar een mogelijk beschermend effect van het kandidaat vaccin. ,,Het is belangrijk dat er genoeg vrijwilligers aan meedoen om juiste conclusies te trekken. Aan de andere kant wil je de groepen zo klein mogelijk houden om zo niet meer mensen dan absoluut noodzakelijk aan malaria bloot te stellen”, zegt Robert Sauerwein, hoogleraar Medische Parasitologie in het Radboudumc. De onderzoekers denken dat er sneller een effectief vaccin gevonden kan worden als de onderzoeksgroep voor CHMI studies vergroot kan worden. Ze hebben een rekenmodel ontwikkeld om de ideale grootte van de onderzoeksgroep te berekenen. Coffeng: ,,We hopen dat dit model bijdraagt aan effectievere onderzoeken en uiteindelijk tot het uitbannen van malaria.’’