Dat blijkt uit de Horizonscan Geneesmiddelen, waarmee Zorginstituut Nederland een overzicht geeft van de geneesmiddelen die we de komende 2 jaar op de markt kunnen verwachten

Het aantal behandelingen met combinaties van geneesmiddelen stijgt met 60% vergeleken met 2 jaar geleden. Dat blijkt uit de Horizonscan Geneesmiddelen, waarmee Zorginstituut Nederland een overzicht geeft van de geneesmiddelen die we de komende 2 jaar op de markt kunnen verwachten. Een andere ontwikkeling zijn toenemende signalen van ‘evergreening'. Hierbij doen fabrikanten kleine aanpassingen aan bestaande geneesmiddelen, om deze langer onder patent te houden en zo concurrentie op de markt buiten te houden. Dat leidt tot onnodig hoge zorgkosten.

Hoge stijging van behandelingen met combinaties van geneesmiddelen
Combinatiebehandelingen worden ontwikkeld en steeds vaker ingezet om een zo groot mogelijke effectiviteit voor de patiënt te bereiken. De Horizonscan laat een stijging van 60% zien in het aantal behandelingen waarbij meerdere geneesmiddelen worden gecombineerd. Waar in 2023 combinatiebehandelingen nog 15% vormden van alle nieuwe geneesmiddelen, gaat het nu om een totaal van 24%. Omdat het om combinaties van meerdere geneesmiddelen gaat, zijn de kosten ook hoger. Een voorbeeld van een aandoening waarvoor nieuwe combinatiebehandelingen op de markt komen, is de chronische longziekte COPD. Voor de behandeling van deze ziekte, waarbij vernauwing van de luchtwegen optreedt, zijn verschillende biologische geneesmiddelen in ontwikkeling. Naar verwachting gaan de nieuwe combinatiebehandelingen de bestaande behandelingen niet vervangen, maar aanvullen.

'Door evergreening betalen we te veel voor bestaande geneesmiddelen’
In de Horizonscan schrijft het Zorginstituut dat het in 2025 al meer signalen van ‘evergreening’ heeft gemeld bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) dan voorgaande jaren. Mark Janssen, bestuursvoorzitter van het Zorginstituut, over deze ontwikkeling: “Met evergreening schakelen fabrikanten concurrentie uit. Dit doen ze door kleine aanpassingen te doen aan bestaande geneesmiddelen waarvan het patent bijna afloopt. Hierdoor kunnen ze opnieuw patent aanvragen en daarmee hogere prijzen blijven vragen voor hun geneesmiddelen. Dit leidt tot onnodig hoge zorgkosten: hierdoor betalen we namelijk te veel voor bestaande geneesmiddelen, terwijl dit geld ook gebruikt kan worden voor nieuwe geneesmiddelen of andere zorg. Vanuit het Zorginstituut vragen we aandacht voor het tegengaan van evergreening, zodat de toegankelijkheid van andere zorg niet onder druk komt te staan.”

Veel nieuwe en innovatieve geneesmiddelen verwacht voor de behandeling van kanker
De Horizonscan laat zien dat er opnieuw veel geneesmiddelen en indicatie-uitbreidingen voor de behandeling van kanker op komst zijn. Het gaat specifiek om 137 nieuwe geneesmiddelen en 139 indicatie-uitbreidingen. Een indicatie-uitbreiding betekent dat een geneesmiddel al eerder voor een bepaalde aandoening is goedgekeurd en nu voor een andere aandoening wordt aangeboden. Daarnaast meldt de Horizonscan specifiek groepen innovatieve geneesmiddelen met de potentie om echt verschil te gaan maken op de behandeling van bepaalde aandoeningen. Dat komt doordat ze een andere werking hebben dan al bestaande behandelingen. Een voorbeeld zijn de zogeheten Menine-inhibitoren die bij de behandeling van acute leukemie, een vorm van bloedkanker, ervoor zorgen dat kankercellen worden gedwongen zich aan te passen tot normale cellen. Een andere groep geneesmiddelen die terugkerend op de Horizonscan worden gezien, zijn de PSMA-radionuclidetherapieën bij behandeling van uitgezaaide prostaatkanker en neuro-endocrine tumoren. Deze behandeling maakt het mogelijk om tumoren met precisie te behandelen, doordat het medicijn zich aan de prostaatkankercellen bindt en deze vernietigt.

Grotere dekking Nederlandse Horizonscan door internationale samenwerking
Voor de nieuwste Horizonscan maakt het Zorginstituut voor het eerst gebruik van de data en kennis van het International Horizon Scanning Initiative (IHSI). Dit is een samenwerkingsverband waarin Nederland met 8 andere landen informatie in kaart brengt en met elkaar deelt over nieuwe en belangrijke geneesmiddelen. Hierdoor is er nog beter zicht op welke geneesmiddelenonderzoeken mogelijk leiden tot vroegtijdige registratie op de Europese markt.

Over de Horizonscan Geneesmiddelen
De Horizonscan Geneesmiddelen is in 2017 gestart als een integraal, openbaar en zo objectief mogelijk overzicht van innovatieve geneesmiddelen die binnen nu en 2 jaar op de Europese markt worden verwacht. De Horizonscan verschijnt 2 keer per jaar. Aan de publicaties van de Horizonscan werken 8 verschillende werkgroepen aan verschillende indicatiegebieden. Het Zorginstituut brengt met deze werkgroepen in kaart wat de mogelijke impact is van nieuwe geneesmiddelen op de behandeling van patiënten en op de zorgkosten. Daarnaast is de Horizonscan een monitor van indicatie-uitbreidingen van bestaande geneesmiddelen. Hierdoor zijn patiënten, behandelaars, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en overheidsorganen vroegtijdig op de hoogte van ontwikkelingen van geneesmiddelen.

Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.

Bron: Zorginstituut Nederland