Door vergrijzing en personeelstekort staan apotheken steeds meer onder druk

Jaarlijks wordt in Nederland ruim 4,6 miljard euro aan farmaceutische zorg uitgegeven; per inwoner is dit gemiddeld 289 euro per jaar

In de zorg vindt mede door de vergrijzing in de komende jaren een verdere verschuiving plaats van incidentele naar chronische patiënten en uiteindelijk naar zorg-intensieve patiënten. De inzet van de farmaceutische patiëntenzorg wordt hierdoor naar verwachting groter. De vergrijzing en verplaatsing van de ziekenhuiszorg naar de wijk en regio leiden er daarnaast toe dat de zorgvraag verder toeneemt. Gezien de oplopende personeelstekorten in de zorg is het daarom van belang dat een multidisciplinaire samenwerking ontstaat tussen zorgverleners in de eerste lijn, concludeert ABN AMRO in het Brancherapport Apotheken 2022, dat vandaag is gepubliceerd. Apotheken vervullen een belangrijke functie in deze samenwerking met huisartsen, wijkverpleegkundigen en ziekenhuizen. Zo is de apotheker verantwoordelijk voor de controle op geschiktheid, dosering en toedieningsvorm van geneesmiddelen. Deze rol wint aan belang doordat het medicijngebruik toeneemt, terwijl de schaarste aan geneesmiddelen groeit.

Uitgaven farmaceutische zorg sinds 2019 met 3,1 procent gestegen
Jaarlijks wordt in Nederland ruim 4,6 miljard euro aan farmaceutische zorg uitgegeven; per inwoner is dit gemiddeld 289 euro per jaar. Deze uitgaven nemen - mede door de vergrijzing - alleen maar toe. Sinds 2019 stegen de uitgaven aan farmaceutische zorg per hoofd van de bevolking met 3,1 procent en nam het medicijngebruik 0,5 procent toe. Tegelijkertijd lopen de geneesmiddelentekorten op door problemen met productie, distributie en kwaliteit, maar ook om economische redenen. Zo is Nederland door de lage prijzen en het lage inwoneraantal geen aantrekkelijk afzetgebied. De tekorten vergroten de werkdruk in apotheken; apothekers zijn gemiddeld zo’n 17 uur per week bezig om deze tekorten af te handelen. Vanaf 1 januari 2023 juli zijn fabrikanten en groothandelaren daarom verplicht een reservevoorraad, ofwel ‘ijzeren voorraad’, aan te leggen voor medicijnen die op recept verkregen worden. Als de productie dichterbij huis wordt georganiseerd - bijvoorbeeld door apotheken medicijnen te laten bereiden - kan de kans op tekorten worden verkleind.

Focus op digitalisering zorgt voor grotere continuïteit farmaceutische zorg
Hoewel het aanhouden van een minimale voorraad niet alle geneesmiddelentekorten zal oplossen, beschouwt ABN AMRO dit als een positieve stap. Ook zou Nederland daardoor minder afhankelijk worden van China en India, waar 80 procent van de geneesmiddelen nu vandaan komt. Tegelijkertijd benadrukt de bank het belang van digitalisering. “Steeds meer apotheken zetten stappen op dit gebied, waarbij ‘online’ en ‘offline’ elkaar versterken, bijvoorbeeld in de vorm van een bezorg- en herhaalservice in combinatie met online alerts. Ook de uitgifteautomaat - waarbij patiënten medicijnen afhalen wanneer het hen uitkomt - blijkt bij apotheken die hiermee al werken, uitkomst te bieden. Zo worden wachtrijen korter en is er meer tijd en ruimte voor de patiënt”, vertelt Rob Boelens, Sector Specialist Medisch van ABN AMRO. “Digitalisering kan leiden tot een betere dienstverlening én de druk op personeel verlichten, zeker gezien de verwachting dat personeelstekorten verder toenemen. Zo is bijna één op de zes apothekers ouder dan 60 jaar, waardoor een grote uitstroom van apothekers wordt verwacht. Hierdoor kan de continuïteit van de farmaceutische zorg onder druk komen te staan.”

Het rapport is hier te lezen.

Tags bij dit artikel:

• farmaceutische zorg
• apotheken
• vergrijzing
• personeelstekorten
• geneesmiddelentekorten
• chronische patiënten
• continuïteit van zorg