Daarom moet de afweer tegen infectieziekten bij kinderen met jeugdreuma regelmatig gecontroleerd worden om patiënten op te sporen die baat hebben bij extra vaccinaties. Dat stelt Marloes Heijstek in haar proefschrift.

Onder artsen en ouders is er ongerustheid over de veiligheid van vaccinaties bij reumapatiëntjes. Zij zijn bang dat kinderen met jeugdreuma door vaccinaties misschien meer last krijgen van hun ziekte. Heijstek en haar collega’s voerden daarom naar aanleiding van een advies van het Europees genootschap van reumatologen (EULAR) een reeks studies uit naar de veiligheid en werkzaamheid van diverse vaccins uit het Rijksvaccinatieprogramma, zoals het mazelenvaccin en het vaccin tegen baarmoederhalskanker, bij kinderen met reumatische aandoeningen. 

Veilig maar soms minder effectief 
Heijstek publiceerde eerder al dat het mazelenvaccin en het vaccin tegen baarmoederhalskanker veilig zijn bij kinderen met jeugdreuma. Uit het proefschrift blijkt dan ook dat niet de veiligheid, maar juist de effectiviteit van vaccinaties op lange termijn een punt van zorg is. Kort na vaccinatie is de afweer vergelijkbaar met die van gezonde kinderen, maar op langere termijn kan de afweer afnemen waardoor kinderen met jeugdreuma niet meer voldoende beschermd zijn. In één van de studies opgenomen in het proefschrift werd de afweer van 400 reumapatiënten vergeleken met 2176 gezonde jongeren. Daaruit bleek dat de concentraties van afweerstoffen tegen bof, rodehond, tetanus en difterie lager waren bij jeugdreuma patiënten en dat minder patiënten beschermd waren. Ook bleek dat bij 127 jeugdreumapatiënten na vaccinatie de afweerstoffen tegen meningococcen (die hersenvliesontsteking veroorzaken) sneller dalen vanaf het moment dat zij worden behandeld met biologicals zoals TNFα-remmers. 

Rijksvaccinatie-plus programma 
Marloes Heijstek zegt hierover: “We hebben met dit onderzoek aangetoond dat vaccinaties veilig zijn bij kinderen met jeugdreuma. Dit is belangrijk omdat deze kinderen een hoger risico op infecties hebben dan gezonde kinderen en we hen daarom juist willen vaccineren. Het is wel essentieel dat we de effecten van vaccinatie blijven volgen, omdat we aanwijzingen hebben dat de bescherming na verloop van tijd daalt. Zeker bij patiënten die biologicals gebruiken. Daarom lijkt het reguliere rijksvaccinatieprogramma ontoereikend voor een deel van de patiënten. We moeten als het ware toe naar een “rijksvaccinatie-plus programma” voor patiënten met jeugdreuma, waarbij de afweer regelmatig wordt gecontroleerd om onbeschermde patiënten op te sporen en opnieuw te vaccineren. Juist nu de vaccinatiegraad in Nederland afneemt en er weer mazelenepidemieën ontstaan, is dit cruciaal.” 

Jeugdreuma 
Jeugdreuma (juveniele idiopathische artritis) is een verzamelnaam voor gewrichtsontstekingen bij kinderen. In Nederland hebben tussen de 2.000 en 3.000 kinderen jeugdreuma, waarvan er ongeveer 800 worden behandeld in het UMC Utrecht.