Onderzoekers van het Radboudumc en het AMC beschrijven in het wetenschappelijke tijdschrift Biological Psychiatry dat deze veranderingen niet zozeer samenhangen met de vermoeidheid zelf, maar met de aanwezigheid van pijnklachten.

Patiënten met CVS, ook wel ME genoemd, zijn niet alleen ernstig moe, maar hebben ook tal van andere klachten. Zo hebben veel patiënten met CVS pijn of kunnen zij zich minder goed concentreren. Eerder onderzoek naar het brein van patiënten met CVS suggereert dat patiënten minder grijze stof hebben dan gezonde, niet vermoeide mensen. In de grijze stof bevinden zich de zenuwcellen die informatie verwerken. Hoe deze hersenveranderingen samenhangen met de verschillende klachten is echter nog niet bekend.

Groot hersenonderzoek

De onderzoekers van het Nederlands Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid van het Radboudumc, het Donders instituut en het AMC verzamelden hersenscans van een grote groep patiënten met CVS. Er werd gekeken naar veranderingen in de grijze stof in de zogenaamde dorsolaterale prefrontale cortex, een deel van de hersenen dat onder andere belangrijk is voor de verwerking van pijnsignalen. Uit eerder onderzoek is bekend dat de hoeveelheid grijze stof in dit hersengebied vaak samenhangt met pijn, verminderde lichamelijke activiteit, of verminderd reactievermogen. Allemaal symptomen die ook veel voorkomen bij CVS-patiënten.

Pijn verklaart hersenverandering

Verassend genoeg bleek niet de vermoeidheid, maar pijnklachten de variaties in de hersenvolumes het beste te verklaren. Patiënten die veel pijnklachten rapporteerden hadden minder grijze stof in de dorsolaterale prefrontale cortex en een lagere vitaliteit van de zenuwcellen in dit hersengebied. In tegenstelling tot eerder onderzoek, vonden de onderzoekers geen verschil in de hoeveelheid grijze stof wanneer de hele groep CVS-patiënten werd vergeleken met gezonde mensen zonder vermoeidheid.

Meer dan vermoeidheid

Onderzoeker Marieke van der Schaaf: “De relatie tussen hersenvolume en pijn wordt ook vaak in andere ziekten gevonden. In de zoektocht naar hersenafwijkingen bij patiënten met CVS is het daarom belangrijk om niet alleen oog te hebben voor de rol van vermoeidheid, maar ook van pijn.” In een vervolgonderzoek gaan de onderzoekers kijken of de grijze stof zich herstelt na een behandeling met cognitieve gedragstherapie, die tot doel heeft pijn- en vermoeidheidsklachten te verminderen.