Toename hart- en vaatziekten bij vrouwen moet wereldwijd worden terug gedrongen

In 2019 waren er wereldwijd ongeveer 275 miljoen vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen

Hart- en vaatziekten (HVZ) vormen de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. De verwachting is dat HVZ in 2030 de oorzaak is van ruim een derde van de vrouwelijke sterfgevallen per jaar. HVZ bij vrouwen wordt nog steeds te weinig onderzocht, herkend, gediagnosticeerd én behandeld in vergelijking met mannen. Het is dringend nodig om deze ongelijkheid aan te pakken, is de conclusie van de internationale Lancet-commissie ‘vrouwen en hart- en vaatziekten’, met onder meer hoogleraar Angela Maas, cardioloog van het Radboudumc.

In dit uitgebreide internationale rapport over hart- en vaatziekten (HVZ) bij vrouwen roepen onderzoekers op tot dringende actie om de zorg en preventie te verbeteren, meer onderzoek te doen en het bewustzijn te vergroten om de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen wereldwijd aan te pakken. De oproepen van de Commissie om HVZ bij vrouwen beter aan te pakken sluiten aan bij de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, die gericht zijn op het belang van de rol van gender in gezondheid, waaronder HVZ.

De zeventien vrouwelijke auteurs komen met tien ambitieuze aanbevelingen, waaronder het beter voorlichten van zorgverleners en patiënten over vroegtijdige opsporing van HVZ en het opschalen van hartgezondheidsprogramma's in dichtbevolkte regio's. Ook roepen zij op prioriteit te geven aan genderspecifiek onderzoek naar hartziekten bij vrouwen. Ook moeten er interventies worden ontwikkeld waardoor vrouwen sneller gaan deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek. In deze studies zijn vrouwen vaak ondervertegenwoordigd.

Angela Maas, hoogleraar Cardiologie voor vrouwen van het Radboudumc: “Als we de belangrijke doelstelling van de Verenigde Naties willen halen, zijn gedurfde strategieën nodig. Hierbij gaat het niet alleen om het aanpakken van risicofactoren die bijdragen aan HVZ, er moet ook meer onderzoek komen naar genderspecifieke biologische mechanismen bij vrouwen. Wereldwijde en multidisciplinaire samenwerking voor betere zorg voor vrouwen met HVZ is van ongekend belang.”

Grote regionale verschillen
In 2019 waren er wereldwijd ongeveer 275 miljoen vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen. Bijna de helft van de sterfgevallen onder vrouwen wordt veroorzaakt doordat de bloedtoevoer naar het hart onvoldoende is (ischemische hartziekten), en ruim een derde door een beroerte, waarbij één of meerdere bloedvaten in de hersenen beschadigd of verstopt raken. De geografische verschillen zijn groot, met de hoogste sterftecijfers in Centraal-Azië en het Midden-Oosten, Noord- en Midden-Afrika, Oceanië en Oost-Europa (300 sterfgevallen per 100.000 vrouwen). Regio’s met een hoger inkomen, zoals West-Europa, Noord-Amerika, Australië en Oost-Azië laten de laagste sterftecijfers zien (130 per 100.000 vrouwen).

Risicofactoren voor cardiovasculaire aandoeningen bij vrouwen
Net als bij mannen is een hoge bloeddruk de grootste risicofactor voor HVZ, gevolgd door overgewicht en een hoog cholesterol. Daarnaast zijn er specifieke risicofactoren die alleen bij vrouwen voorkomen: hart- en vaatziekten als gevolg van probleem-zwangerschappen en een vervroegde menopauze. Opvallend is dat jonge vrouwen tot nu toe niet als risicogroep werden gezien, maar dat juist bij hen het aantal rokers – een bekende risicofactor – en het aantal hartaanvallen toeneemt. Ook kunnen sommige sociale of religieuze normen – zoals beperkingen op de deelname aan sport en lichamelijke activiteiten – bijdragen aan HVZ bij vrouwen. Ook sociaaleconomische factoren, zoals armoede, alleenstaande moeders, werkloosheid en ongelijkheid op grond van sociaal-culturele status zijn minstens zo belangrijk.

De grootste toename in HVZ is te zien in dichtbevolkte en industrialiserende landen als China (toename van 10%), Indonesië (7%) en India (3%). “De oorzaken van hart- en vaatziekten verschillen per regio. In dichtbevolkte regio’s waar de industrialisering nu gaande is neemt het aantal vrouwen met HVZ relatief het meest toe. Hier zijn andere interventies nodig dan in landen waar de zorg toegankelijker en beter georganiseerd is”, legt Angela Maas uit. De vergelijking met de COVID pandemie dringt zich duidelijk op, Angela Maas benadrukt de noodzaak van op maat gesneden interventies.

Tags bij dit artikel:

• armoede
• hart- en vaatziekten
• Radboudumc
• sociaaleconomische
• aandoeningen
• vrouwen
• doodsoorzaak
• wereldwijd
• cardiovasculaire