Onderzoek naar het voorkomen van dergelijke schimmelinfecties na griep (influenza) is van groot belang

In de longen van veel COVID-patiënten op de IC wordt de Aspergillus schimmel aangetroffen. Een parallel dringt zich op met influenzapatiënten op de IC, die vaak een ernstige schimmelinfectie ontwikkelen. Op basis van de eerste gegevens lijkt zo’n ernstige schimmelinfectie bij COVID-patiënten echter minder vaak voor te komen maar alertheid blijft geboden, schrijven onderzoekers van het Radboudumc in The Lancet Microbe.
 
Patiënten die met een ernstige griep worden opgenomen op de Intensive Care (IC), krijgen de laatste jaren ook steeds vaker een infectie met de schimmel Aspergillus fumigatus. “Dat is een serieus probleem”, zegt arts-microbioloog Paul Verweij. “Van iedere vijf grieppatiënten op de IC, krijgt er één zo’n schimmelinfectie. Die infectie verloopt vaak zeer ernstig en gaat gepaard met een grote kans op overlijden.”
 
IAPA
Onderzoek naar het voorkomen van dergelijke schimmelinfecties na griep (influenza) is daarom van groot belang. Om dat goed te kunnen doen – ook in internationaal verband - is een duidelijke definitie van deze aandoening essentieel, die door iedereen wordt gebruikt. In een artikel in Intensive Care Medicine presenteren zes artsen van het Radboudumc, allemaal verbonden aan het Expertisecentrum Schimmelinfecties, en (inter)nationale collega’s nu zo’n definitie. Ze noemen de aandoening influenza-associated pulmonary aspergillosis, kortweg IAPA.
 
CAPA
Net voor het insturen van het artikel dook ineens het nieuwe coronavirus op dat COVID-19 veroorzaakt. Net als bij de griep gaat het hier om een ernstige luchtweginfectie. Hoewel bij de uitbraak in China niet onmiddellijk schimmelinfecties werden gerapporteerd, werd die link in Europa al snel gelegd. Verweij: “In verschillende landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, werd bij 20 tot 30 procent van de COVID-19 patiënten ook een infectie met Aspergillus gezien. Daarvoor hebben we toen meteen ook een specifieke definitie voorgesteld; CAPA, ofwel COVID-19 associated pulmonary aspergillosis.”
 
Definities belangrijk
Het belang van een goede definitie wordt duidelijk bij het diagnosticeren van de twee verschillende aandoeningen. Internist Van de Veerdonk: “Hoewel Aspergillus dus ernstige infecties kan veroorzaken bij IC-patiënten met influenza pneumonie, lijkt een Aspergillus infectie bij COVID-19 patiënten anders te verlopen. Op basis van onze eerste gegevens lijken de symptomen bij een infectie met Aspergillus anders dan bij griep en lijken de risico’s kleiner om daadwerkelijk een invasieve aspergillose te ontwikkelen. Mogelijk zit de schimmel dus vaak in longen van COVID-19 patiënten op de IC, maar zonder dat dit leidt tot een ernstige schimmelinfectie, een invasieve aspergillose.”
 
Betrouwbare test
Helemaal zeker is deze conclusie nog niet. Een longspoeling (BAL) is ook bij COVID-19 patiënten de meest betrouwbare test om een infectie met Aspergillus vast te stellen. Vanwege de risico’s voor patiënt en medewerker wordt deze test niet standaard toegepast. Als Aspergillus wordt aangetroffen in materiaal uit de hogere luchtwegen, zoals sputum, dan zegt dat relatief weinig over de situatie diep in de longen. “Maar het kan ook andersom zijn”, zegt klinisch-farmacoloog Roger Brüggemann, “namelijk dat we in het bloed geen aanwijzingen voor een invasieve infectie vinden, maar dat die infectie er wel degelijk zit. Zeker in het begin werd het antimalariamiddel (hydroxy)chloroquine vaak gebruikt bij de behandeling van COVID-patiënten. Dat middel remt mogelijk ook schimmelgroei. Dat kan de gevoeligheid van de Aspergillus test in het bloed verminderen, waardoor de kans bestaat dat we geen aanwijzingen voor een invasieve schimmelinfectie in het bloed vinden. Terwijl die infectie er wel is.”
 
Meer zekerheid
De diagnostische onzekerheid over wel of geen invasieve Aspergillus infectie, maakt dat het voorlopige advies is om COVID-19 patiënten niet standaard profylaxe (bescherming) tegen schimmels te geven. Verweij: “Maar als de klinische toestand van de patiënt daar aanleiding toe geeft, gaan we daar wel toe over. Het streven blijft om via nationaal en internationaal onderzoek snel meer zekerheid te krijgen. In die speurtocht komen de IAPA en CAPA definities nu uitstekend van pas.”