Onderzoek verband urinewegkanker en nierstenen

Mensen die in het verleden nierstenen hebben gehad, hebben bijvoorbeeld een drie keer zo groot risico op een papillaire niertumor

Het ooit hebben gehad van nierstenen lijkt gepaard te gaan met een (relatief) verhoogd risico op bepaalde vormen van nier- en urinewegkanker. Dat blijkt uit een analyse van onderzoeksgegevens van de Nederlandse Cohort Studie. Mensen die in het verleden nierstenen hebben gehad, hebben bijvoorbeeld een drie keer zo groot risico op een papillaire niertumor. Hoewel het risico op dit type kanker daarmee nog steeds relatief klein is, stelt onderzoeker Jeroen van de Pol (Maastricht UMC+/Universiteit Maastricht) dat het verband niet geheel genegeerd kan worden. De resultaten van de studie zijn gepresenteerd in het British Journal of Cancer.

De Nederlandse Cohort Studie is in 1986 opgezet, waarbij in twintig jaar tijd de gezondheidsstatus van meer dan 120.000 Nederlands uitgebreid werd geregistreerd. Zo moesten deelnemers een vragenlijst invullen over leefstijlgewoontes als roken, alcoholconsumptie en beweegactiviteit, evenals informatie over de gezondheidsstatus. Door samenwerking met onder meer het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Nederlandse Kanker Registratie kunnen gegevens van de studie worden gecombineerd met data over kankerrisico en sterfte. Ofwel: wie ontwikkelt in de loop van de tijd een bepaalde vorm van kanker en is er een aantoonbaar verband met gezondheidsstatus, leefstijlgewoontes of andere ziektebeelden?

Nierstenen
Zo'n vijf tot tien procent van de bevolking wordt getroffen door nierstenen. Mannen relatief vaker dan vrouwen. Het ontstaansproces van nierstenen is echter nog niet geheel duidelijk, maar er zijn wel bekende risicofactoren. Te weinig drinken, te veel zout en erfelijke aanleg zijn daarvan een aantal voorbeelden. Vanuit de Nederlandse Cohort Studie zijn gegevens over mensen met nierstenen bekend. Uit de nu gepubliceerde onderzoeksresultaten blijkt dus dat er een verhoogd risico bestaat op het ontstaan van een papillaire niertumor (3 keer zo hoog) en een tumor in de bovenste urinewegen (1,7 keer zo hoog). Die risico-indicaties dienen echter wel gerelativeerd te worden.

Typen kanker
In Nederland krijgen ongeveer vijftien op de honderdduizend mensen een vorm van nierkanker. Zo'n tien procent daarvan wordt veroorzaakt door een papillaire niertumor (één op de honderdduizend mensen). Uit de onderzoeksgegevens blijkt nu dat nierstenen dit risico verdrievoudigd tot drie op de honderdduizend. "Dat aantal is nog steeds relatief klein", stelt epidemiologisch onderzoeker Jeroen van de Pol. "Het is echter wel een signaal dat er mogelijk een verband bestaat dat we niet kunnen negeren. Wat precies ten grondslag ligt aan het ontstaan van de tumor vergt nader onderzoek, maar deze resultaten bieden wel aanknopingspunten."

Er bestaan verschillende soorten nierstenen. Zo'n 70 tot 75 procent van de patiënten heeft calciumoxalaatstenen, 15 procent calciumfosfaatstenen, en ongeveer 5 procent urinezuurstenen. Om het risico op het ontstaan (of herhaling) van deze nierstenen te beperken geldt in alle gevallen veel water te drinken en met name zout- en vleesconsumptie te beperken. Afhankelijk van het type steen kan nog worden geadviseerd om al dan niet het eten van citrusvruchten te beperken of juist te stimuleren. 

Tags bij dit artikel:

• kanker
• samenwerking
• zout
• nieren
• tumor
• Maastricht UMC+
• leefstijl
• indicaties