Nieuwe vorm van immuuntherapie ontdekt

Het blokkeren van een nieuwe rem op afweercellen bleek bij muizen het effect van een anti-kankervaccin te versterken

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben een nieuwe manier ontdekt om het afweersysteem in te zetten tegen kanker. Het blokkeren van een nieuwe rem op afweercellen bleek bij muizen het effect van een anti-kankervaccin te versterken. De eerste studies bij mensen laten veelbelovende resultaten zien. De wetenschappers publiceerden hun werk in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Cell.

De onderzoekers behandelden vier soorten kanker bij muizen met een antikankervaccin, dat ervoor zorgt dat afweercellen de tumor aanvallen. Toen ze daarnaast ook de rem genaamd NKG2A op de afweercellen blokkeerden, werd de werking van het vaccin versterkt. Meer muizen genazen en het duurde langer voordat de tumor terugkwam.

NKG2A nog niet bekend
Er zijn al meerdere typen immuuntherapie op de markt die op een soortgelijke manier werken, zoals PD-1- en CTLA-4-blokkers, maar van NKG2A was nog niet bekend dat blokkade kan werken als immuuntherapie. “We zijn dit molecuul op het spoor gekomen, nadat we zagen dat aanwezigheid ervan op bepaalde afweercellen in de tumor van patiënten met long-, eierstok- of hoofd-halskanker ongunstig is voor de prognose”, aldus hoogleraar Medische Oncologie Sjoerd van der Burg. De onderzoekers vermoeden dat dit een manier is van de tumor om alsnog te ontsnappen aan aanvallen van het afweersysteem.

Voorwaarde voor de behandeling met NKG2A-blokkers om te werken, is dat het afweersysteem de kanker reeds heeft gesignaleerd. Het is namelijk al langer bekend dat afweercellen in de tumor de prognose verbetert. “Alleen het blokkeren van NKG2A is niet genoeg. We moeten er eerst voor zorgen dat er afweercellen in de tumor zitten. Dat kan bijvoorbeeld met een vaccin of een andere vorm van immuuntherapie”, aldus dr. Thorbald van Hall van de afdeling Medische Oncologie. 

Eerste studies bij patiënten
De eerste klinische studies bij kankerpatiënten zijn inmiddels in volle gang. Hierin wordt getest of het blokkeren van NKG2A op afweercellen in de tumor inderdaad de tumor laat slinken. De LUMC-onderzoekers zijn hier niet inhoudelijk bij betrokken, maar zijn wel hoopvol. “Natuurlijk is er nog een lange weg te gaan voordat deze nieuwe vorm van immuuntherapie wordt voorgeschreven door een arts, maar ik denk dat dit een klapper gaat worden”, aldus Van Hall.

De publicatie ‘NKG2A blockade potentiates CD8 T-cell immunity induced by cancer vaccines ' is te lezen op de website van Cell. De studie is gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en de onderzoekers werkten samen met collega’s in Frankrijk, Amerika en Duitsland. 

Tags bij dit artikel:

• kanker
• Immuuntherapie
• LUMC
• wetenschappers
• vaccin
• tumor
• afweercellen
• blokkeren