Nieuwe zenuwcellen aangemaakt door electroshock

Electro convulsie therapie (ECT) wordt al meer dan 75 jaar toegepast in de psychiatrie

Zeer sterke MRI-scanner maakt effect van elektro convulsie therapie in de hersenen duidelijk
Een behandeling met electro convulsie therapie (ECT, vroeger ook vaak electroshock-therapie genoemd) bij depressie stimuleert de aanmaak van nieuwe zenuwcellen. De ECT vergroot een specifiek deel van de hersenen, de gyrus dentatus; alleen dit deel van de hersenen is in staat om nieuwe zenuwcellen aan te maken. De aanmaak van nieuwe zenuwcellen zorgt voor een vermindering van depressieve klachten. Dit blijkt uit onderzoek van hersenwetenschappers van UMCG en UMCU onder leiding van Iris Sommer. Dit onderzoek geeft voor het eerst inzicht in hoe het komt dat ECT zo’n effectieve behandeling is tegen depressie. De uitkomsten zijn gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke vakblad Molecular Psychiatry.

Electro convulsie therapie (ECT) wordt al meer dan 75 jaar toegepast in de psychiatrie. Er is in die 75 jaar veel veranderd aan de randvoorwaarden: tegenwoordig worden patiënten in slaap gebracht, krijgen een spierontspanner en worden nauwlettend in de gaten gehouden. Maar de essentie is gelijk gebleven: een epileptische aanval opwekken door een elektrische stroom door de hersenen te sturen. Ondanks het slechte imago bleef de ECT in gebruik als behandeling, omdat deze juist bij ernstige depressies heel effectief is. Het is de meest effectieve behandeling van de psychiatrie. Bekend was dus al dát het werkt, maar nog niet helemaal waarom het werkt.

Onderzoek met zeer sterke MRI-scanner
Deze nieuwe studie die Jasper Nuninga met collega-neurowetenschappers uit UMC Groningen en UMC Utrecht uitvoerden, werpt nieuw licht op de vraag hoe ECT werkt. Van depressieve patiënten die ECT kregen werd zowel voor als na de behandeling een MRI-scan gemaakt. Ook een controlegroep werd tweemaal gescand. Hierbij werd steeds ingezoomd op de hippocampus, een kleine structuur in de hersenen die van groot belang is voor het menselijk denken en doen. Bij veel hersenaandoeningen, de ziekte van Alzheimer is de bekendste, is die hippocampus gekrompen. Ook bij depressie is dat het geval, al is dat veel minder uitgesproken dan bij Alzheimer.

ECT vergroot specifiek deel van de hersenen
De hippocampus bestaat uit verschillende onderdelen, die elk een andere functie hebben. Slechts een van die onderdelen, de gyrus dentatus is in staat om nieuwe zenuwcellen aan te maken (dit heet neurogenese), alle andere onderdelen kunnen dat niet. Uit het onderzoek bleek dat die gyrus dentatus na de ECT fors gegroeid te zijn. Bovendien bleek dat de grootte van de gyrus dentatus voor de behandeling het gunstige effect van ECT op de depressie kon voorspellen. Ook bleek dat de groei van de gyrus dentatus samenhing met de verlichting van depressieve klachten: hoe groter de groei, des te groter het effect van de behandeling. Dit is een belangrijke aanwijzing dat de hoge effectiviteit van ECT te verklaren is doordat het de aanmaak van nieuwe zenuwcellen stimuleert. Dit is erg interessant, want misschien kan die neurogenese ook wel op andere manieren gestimuleerd worden, wat nieuwe behandelingsmogelijkheden voor depressie kan opleveren.

Lees de publicatie in Molecular Psychiatry

Tags bij dit artikel:

• depressie
• UMCG
• gepubliceerd
• hersenen
• behandeling
• therapie
• MRI-scanner
• zenuwcellen
• interessant
• elektrische