Bij een niet-vitale zwangerschap gaat in de eerste veertien weken van de zwangerschap iets mis

De combinatie van twee medicijnen, misoprostol en mifepriston, verbetert de resultaten bij het behandelen van een niet-vitale zwangerschap en vermindert complicaties. Ook gaan de kosten omlaag. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Lotte Hamel, uitgevoerd binnen een samenwerking tussen het Radboudumc en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). De combinatie staat al in de Nederlandse richtlijn, maar wordt nog niet vergoed door zorgverzekeraars.

Bij een niet-vitale zwangerschap gaat in de eerste veertien weken van de zwangerschap iets mis: er ontstaat geen gezond embryo, het hartje is gestopt of nooit gaan kloppen. Als die zwangerschap niet vanzelf eindigt in een miskraam, dan is een behandeling nodig om de baarmoeder weer leeg te maken. Wereldwijd zoeken meer dan 20 miljoen vrouwen per jaar hiervoor medische hulp. Dat aantal zal nog verder stijgen, doordat vrouwen steeds later zwanger raken, en de kans op een niet-vitale zwangerschap toeneemt met de leeftijd.

Het afbreken van een zwangerschap gebeurt met een curettage, het leegmaken van de baarmoeder met een zuigbuisje, of met medicijnen die een miskraam opwekken. Een curettage geeft vaker complicaties en daarom hebben medicijnen de voorkeur. Voor abortus bij een vitale zwangerschap was al bekend dat een combinatie van twee medicijnen beter werkt dan een enkel medicijn. Onderzoekers van het Radboudumc en het CWZ hebben nu aangetoond dat de combinatie ook beter is bij niet-vitale zwangerschappen.

Slimme combinatie
‘Voorheen gebruikten we alleen misoprostol, maar we laten nu zien dat voorbehandeling met mifepriston veel betere resultaten geeft’, vertelt Lotte Hamel, die op 9 september op het onderwerp promoveert. ‘Uit onze klinische studie bleek dat met alleen misoprostol zestig procent van de vrouwen een complete miskraam kreeg. Dat steeg naar tachtig procent met de combinatie van medicijnen. Daarnaast was met alleen misoprostol alsnog een curettage nodig bij dertig procent van de vrouwen. Dat daalde naar tien procent met beide middelen.’

De combinatie van medicijnen verbetert niet alleen de uitkomsten bij het afbreken van niet-vitale zwangerschappen, maar blijkt ook kosteneffectief. Hoewel toevoeging van het tweede medicijn mifepriston extra kosten met zich meebrengt, rekende Hamel uit dat de combinatie uiteindelijk gemiddeld 135 euro per patiënt bespaart. Toevoeging van mifepriston voorkomt namelijk in veel gevallen verder onderzoek met echo en een eventuele curettage.

Geadviseerd in de richtlijn
De resultaten van de studie zijn gemeten na een wachttijd van een week tussen het gesprek met de patiënt en het starten van de behandeling. Een wachttijd van vijf dagen is vooralsnog in Nederland verplicht voor een abortus bij een vitale zwangerschap, maar niet bij een niet-vitale zwangerschap. ‘Toch pleit ik voor de wachttijd, ook als de zwangerschap is gestopt met ontwikkelen’, licht Hamel toe. ‘In de helft van de gevallen komt een miskraam alsnog spontaan op gang tijdens de wachttijd. Het lichaam regelt de miskraam dan zelf en medicijnen zijn niet nodig. Ik denk dat dit voor vrouwen beter is voor de verwerking.’

In 2020 is de combi van de twee medicijnen opgenomen in de richtlijn bij de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). ‘Naast ons onderzoek zijn ook in de Verenigde Staten en Engeland studies uitgevoerd met vergelijkbare resultaten’, zegt copromotor Sjors Coppus van het Maxima Medisch Centrum. ‘De bewijzen dat de combinatie beter werkt zijn daarmee zeer overtuigend. Helaas vergoeden de zorgverzekeraars het nog niet. Soms betalen ziekenhuizen het zelf, maar dat kan niet overal. Hopelijk gaan de verzekeraars deze zorg snel vergoeden in het basispakket.’