Iets kortere wachttijden door meer donoren

De wachttijd wordt dus iets korter, maar de wachtlijsten nemen ondanks meer transplantaties niet voor alle organen af

In 2023 hebben 292 mensen na overlijden hun organen gedoneerd voor transplantatie, een stijging van 2,5% ten opzichte van 2022. Daarnaast doneerden 533 mensen een orgaan bij leven. In totaal werden 1.417 patiënten met een orgaantransplantatie geholpen. De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) ziet dat zieke patiënten minder lang hoeven te wachten op een donororgaan. Directeur Naomi Nathan: “We zien dat meer patiënten een plek op de wachtlijst kunnen krijgen zonder dat de wachttijd toeneemt. En dat is goed nieuws. Want hierdoor kunnen meer patiënten geholpen worden met een levensreddende orgaantransplantatie.” 

Zo is de (mediane) wachttijd van nierpatiënten op de actieve wachtlijst gedaald van 29 maanden in 2022 naar 27 maanden in 2023. Ook de wachttijd van andere organen daalde tussen 2022 en 2023. Ernstige zieke patiënten krijgen zo eerder perspectief. Ondanks dat de wachttijd voor alle organen daalde, wachten sommige patiënten nog steeds lang, bijvoorbeeld doordat zij een bijzondere bloedgroep hebben. 

Wachtlijst: korter of langer? 
De wachttijd wordt dus iets korter, maar de wachtlijsten nemen ondanks meer transplantaties niet voor alle organen af. Dit komt bijvoorbeeld door meer en eerdere instroom van patiënten op die wachtlijsten. Bij het afnemen van een wachtlijst kunnen artsen besluiten om de landelijke criteria voor een wachtlijst te verruimen. Zo kunnen patiënten met andere aandoeningen in aanmerking komen voor transplantatie, of kunnen patiënten sneller op de wachtlijst geplaatst worden. Nathan: “Patiënten hebben nu meer kans op een donororgaan. Of komen sneller op de wachtlijst dan voorheen, waardoor ze minder lang ernstig ziek zijn. En dát is waar het om gaat. Wij zijn alle donoren en nabestaanden immens dankbaar.” 

Bekijk de explainervideo over de wachtlijst

Doneren bij leven 
In 2023 gaven 533 mensen bij leven een orgaan: 504 keer een nier en 29 keer een stuk van hun lever. Bij een leverdonatie van een levende donor is een kind (0-15 jaar) vaak de ontvanger, 21 van de 29 ontvangers in 2023. De donor is bij levende donatie vaak een familielid. 
 
Weefseldonatie: duizenden geholpen 
In 2023 doneerden 2.543 mensen één of meer weefsels. Weefseltransplantatie zorgt voor sterke verbetering van de kwaliteit van leven. Zo wordt donorhuid gebruikt voor brandwonden en andere wonden die moeilijk genezen. Een hartklep kan nodig zijn bij baby's met een hartafwijking of bij volwassenen die met spoed een nieuwe hartklep nodig hebben. Een hartklep zorgt ervoor dat het bloed in het hart in de goede richting stroomt.  
Er vond 1.947 keer een hoornvliestransplantatie plaats. Dit is een kleine stijging ten opzichte van 2022 (1.909 keer). Een hartkleptransplantatie vond in 2023 128 keer plaats. Met botweefsel en huidweefsel kan één donor meerdere ontvangers helpen. Deze transplantaties vonden veelvuldig plaats. De wachtlijsten voor weefsel zijn stabiel, de vraag en het aanbod zijn in evenwicht. 
 
Verschuiving in type donor 
De afgelopen jaren nam in Nederland het aantal hersendode donoren (donation after brain death - DBD) af, mede door betere behandelmethodes bij hersenletsel. De behoefte aan innovaties om toch genoeg donororganen beschikbaar te krijgen nam hierdoor toe. Een belangrijke innovatie vormde de ‘heart in a box’ techniek, waardoor het hart van donoren na een hart- en circulatiestilstand (donation after circulatory death – DCD) kan worden getransplanteerd. Dit was zonder deze methode niet mogelijk. Dit leidde in 2023 tot 74 harttransplantaties, waarvan 44 met deze nieuwe methode. Ter vergelijking: in 2022 vonden in totaal 51 harttransplantaties plaats. In 2023 dus een stijging van 45%.  
In 2023 vond ook 24 keer een orgaandonatie plaats na euthanasie. Dit is een toename ten opzichte van 2022, toen dit 13 keer plaatsvond. Dit aantal is meegenomen in het totaal van 292 overleden donoren. 
 
Evaluatie van de donorwet 
Het aantal overleden orgaandonoren in Nederland is wederom licht gestegen. Of dit een gevolg is van de nieuwe donorwet is op dit moment nog niet met zekerheid te zeggen. In het voorjaar van 2024 presenteert het ministerie van VWS een eerste evaluatie van de donorwet. 

OVER DE NTS 

De NTS: verbinder voor leven 
Orgaantransplantaties redden ieder jaar honderden levens. Weefseltransplantaties verbeteren de kwaliteit van leven van nog veel meer mensen. Dit is belangrijk werk. Want helaas overlijden nog steeds te veel patiënten op de wachtlijst, omdat er niet op tijd een orgaan beschikbaar is. 

Samen met de zorgverleners uit de ziekenhuizen zorgen wij ervoor dat de donatie en transplantatie van organen en weefsels zorgvuldig verloopt. Iedere transplantatie begint met de onbaatzuchtige en betekenisvolle gift van een donor. Respect voor donoren en nabestaanden staat altijd voorop.  

Wat wij doen  
De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) verbindt organisaties en zorgverleners die samen elke dag mogelijk maken dat mensen een nieuw orgaan of weefsel kunnen krijgen. We zorgen ervoor dat alle zorgverleners hun werk goed kunnen doen en dat iedereen die te maken krijgt met donatie goed geïnformeerd wordt. Zo vormen we de verbindende schakel tussen donoren en ontvangers. 

Wij zorgen er ook voor dat Nederlanders weten wat donatie en transplantatie van organen en weefsels is. We willen dat mensen met hun naasten praten over donatie en hun keuze in het Donorregister, zodat iedereen een bewuste keuze kan maken. 

Dit belangrijke werk doen we in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 

Bron: Nederlandse Transplantatie Stichting

Tags bij dit artikel:

• organen
• kwaliteit van leven
• orgaandonatie
• wachtlijst
• transplantatie
• donoren
• Nederlandse Transplantatie Stichting