Juist voor mensen met een lichamelijke beperking is het belangrijk om te bewegen

Wat is een geschikte sport voor mij? Hoe zit het met de financiële vergoeding voor de sporthulpmiddelen die ik nodig heb? Hoe regel ik het vervoer? Dit soort vragen werpt bij mensen met een beperking nogal eens een drempel op om te gaan sporten, vooral bij mensen die op latere leeftijd met lichamelijke beperkingen te maken krijgen. Wanneer zij eenmaal een passende vorm van bewegen hebben gevonden, geeft dit hen veel plezier en ervaren zij een betere gezondheid. Nivel deed onderzoek naar ervaringen en mogelijkheden tot verbetering.

Juist voor mensen met een lichamelijke beperking is het belangrijk om te bewegen. Toch sporten en bewegen zij minder dan mensen zonder beperking. Het Nivel vroeg hen naar ervaringen, motieven en belemmeringen bij het sporten, behoeften en mogelijkheden voor verbeteringen.

Plezier, sociale contacten en gezondheid belangrijke drijfveren
De sporten die mensen met een lichamelijke beperking beoefenen, zijn divers. Mensen met een visuele of een motorische beperking beoefenen vaak aangepaste sporten, terwijl een auditieve beperking weinig belemmeringen opwerpt in de sportkeuze. Mensen sporten vooral voor hun plezier, voor het onderhouden van sociale contacten en voor hun gezondheid. Dit laatste trekt ook mensen die niet zo van sporten houden, soms over de streep.

Attitude medesporters en trainers medebepalend voor plezier in sporten
Trainers of teamgenoten houden soms te weinig rekening met deelnemers met een beperking. Ze vergeten dat een sporter de instructies niet kan horen of een oefening niet kan uitvoeren, waardoor deze zich niet welkom voelt. Nivel-onderzoeker Chantal Leemrijse: ‘Als iemand met een visuele beperking in het fitnesscentrum te horen krijgt dat zij een personal trainer moet inhuren voor hulp bij het instellen van de apparaten, is de kans groot dat zij zich een buitenbeentje voelt.´

Gebrekkige vervoersmogelijkheden belangrijkste belemmering voor sporten
Beperkte vervoersmogelijkheden naar de sportlocatie is voor mensen met een beperking een belangrijke reden om af te zien van sporten. Gebruik van bestaande vervoersvoorzieningen kost vaak veel (extra) tijd en energie. Regelingen voor vervoer en ook voor financiële vergoedingen voor bijvoorbeeld sporthulpmiddelen zijn ingewikkeld en vaak moeilijk te vinden. Bovendien verschillen ze per gemeente en zijn ze vaak alleen van toepassing op sporten in clubverband van toepassing, terwijl er ook veel mensen zijn die individueel willen sporten. Kortom, mensen met een beperking kunnen informatie over een potentieel geschikte sport soms moeilijk vinden. De informatie die men wél vindt sluit niet altijd aan bij hun vraag.

Meer begrip en behulpzaamheid door gezamenlijk sporten
Een belangrijke tip van de deelnemers aan het onderzoek is om gezamenlijke sportactiviteiten voor mensen met en zonder beperkingen te organiseren. Dit vergroot de zichtbaarheid en acceptatie van mensen met beperkingen en leidt tot meer onderlinge behulpzaamheid. Ook stellen zij voor een sportactiviteit in onderling overleg licht aan te passen, zodat ook mensen met een beperking kunnen deelnemen. Bijkomend voordeel is dat samen beslissen bijdraagt aan verbondenheid tussen alle deelnemende sporters. Voor mensen met beperkingen die niet sporten hebben zij het advies: ‘Blijf niet thuis omdat je er bij voorbaat al vanuit gaat dat er op een bepaalde manier over je gedacht wordt’.

Het onderzoek
Het Nivel heeft het onderzoek uitgevoerd binnen het beleidsprogramma Grenzeloos actief, dat wordt gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Doel is een passend beweegaanbod in de buurt mogelijk te maken voor mensen met een beperking. Het Nivel heeft in drie focusgroepbijeenkomsten gepraat met mensen met visuele beperkingen, mensen met lichamelijke beperkingen die een rolstoel gebruiken en mensen met een lichamelijke beperking die geen rolstoel gebruiken. Daarnaast is een online focusgroep gehouden met mensen met een auditieve beperking. In totaal kwamen veertig mensen aan het woord.