Goedemorgen, welkom bij ZorgKrant.nl

Het Radboudumc neemt deel aan een groot Europees onderzoek naar de behandeling van hersenschade bij te vroeg geboren baby’s. Is het mogelijk om met stamcellen de schade te beperken of zelfs deels te herstellen? Het Radboudumc richt zich vooral op het effect van die stamcellen op het immuunsysteem.
 
Ongeveer acht procent van de baby’s in Nederland wordt te vroeg geboren, dus vóór de 37e week van de zwangerschap. Na een vroeggeboorte zijn de babyhersenen nog onrijp en kwetsbaar, waardoor makkelijk hersenschade ontstaat. Hersenschade treedt ook op door zuurstofgebrek rondom de geboorte, wat bij 1 op de 350 baby’s in Nederland het geval is. In het leven kan deze hersenschade verstrekkende gevolgen hebben, zoals verstandelijke beperkingen en problemen met gedrag, emotie en motoriek. Er is nog geen behandeling beschikbaar waarmee deze hersenschade is tegen te gaan.
 
Stamcellen tegen hersenschade
Een Europees consortium onder leiding van het Franse Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale (INSERM) gaat nu onderzoeken of toediening van bepaalde stamcellen (mesenchymale stamcellen) perspectief biedt. De afdeling Medische Immunologie van het Radboudumc neemt deel aan dit grote PREMSTEM-onderzoek, dat in totaal ruim 9 miljoen euro subsidie van de Europese Unie heeft ontvangen. Hoogleraar Medische Immunologie Irma Joosten: “Er zijn aanwijzingen dat deze stamcellen niet alleen voor herstel van hersenweefsel kunnen zorgen, maar dat ze ook de activiteit van het immuunsysteem kunnen dempen. Via het bijsturen van het immuunsysteem kan de hersenschade misschien ook worden beperkt.”
 
Plooibaar afweersysteem
De afdeling Medische Immunologie van het Radboudumc richt zich in dit project niet zozeer op het herstel (de regeneratie) van hersencellen. Ze gaat vooral de dynamiek en plooibaarheid van het afweersysteem in kaart brengen die het gevolg is van de toediening van stamcellen. Medisch immunoloog Renate van der Molen, projectleider: “Wij zijn gespecialiseerd in voortplantingsimmunologie. In de periode rondom de zwangerschap gebeuren opmerkelijke dingen. Een moeder die zwanger is van een kind heeft een aangepast immuun- of afweersysteem. Anders zou het kind – dat deels van de vader is – worden afgestoten. Het gaat immers om vreemd, niet helemaal lichaamseigen ‘materiaal’. Toch wordt het meestal niet afgestoten, omdat het immuunsysteem lokaal wordt bijgestuurd. Dat maakt dat het kind negen maanden kan groeien in de baarmoeder. Gaat er iets fout in die immunologische processen, dan kan een vroeggeboorte optreden. Wij proberen heel nauwkeurig de veranderingen en dynamiek van het afweersysteem in die periode in kaart te brengen. Hoe verandert het lokaal afweersysteem in de baarmoeder, welke factoren zijn daarop van invloed, dat soort zaken.” 
 
Bijsturen
“In dit grote Europese project kijken we heel gericht naar de veranderingen van het afweersysteem als die mesenchymale stamcellen worden toegediend”, zegt Joosten. “Dat doen we in kweekbakjes met menselijke cellen, maar ook in een schapenmodel voor vroeggeboorte, waarvoor we samenwerken met het Maastricht UMC, een andere partner in het project. Daarnaast hopen we ook meer inzicht te krijgen in het mechanisme van immuunregulatie in de zwangerschap en het uiteindelijk voorkomen van vroeggeboorte. 
 
Consortium 
De overige partners in het onderzoeksconsortium zijn UMC Utrecht, Maastricht UMC, Universitätsklinikum Essen, Göteborgs Universitet, Consiglio Nazionale delle Ricerche (Rome), Université de Genève, Royal Melbourne Institute of Technology (RMIT) University (Australië en Spanje), Iconeus (Frankrijk) en CHIESI Farmaceutici SPA (Italië), de European Foundation for the Care of Newborn Infants (EFCNI) in Duitsland en de Cerebral Palsy Alliance (Australië).

Tags bij dit artikel:

• stamcellen
• Radboudumc
• zwangerschap
• vroeggeboorte
• hersenschade
• afweersysteem
• immuunsysteem
• baarmoeder