Populaire rugzak blijkt nog te vaak zwaargewicht

De rugzak is niet meer weg te denken van het schoolplein en uit de collegezaal.

Ondanks de komst van de laptop, die een aantal boeken kan vervangen, blijkt de gemiddelde rugzak nog altijd flink veel kilo’s te wegen. Er is een duidelijk advies voor het gewicht en het dragen van deze populaire schooltas. Hoe voorkom je rugklachten?

Het huidige straatbeeld laat vooral mannen en vrouwen zien, van jong tot oud, met een rugtas. Niet voor niets is deze tas het meest populair, vooral onder scholieren. Meer dan zeventig procent van de leerlingen kiest voor een rugzak als schooltas. 

Een onderzoek van meerdere jaren terug (IVAonderzoeksbureau iov het ministerie van Onderwijs, 2002) laat een ‘zwaar’ beeld zien. Daarin wordt melding gemaakt van leerlingen van dertig tot vijfendertig kilo die een tas dragen met een gemiddeld gewicht van 6,4 kilo. Dan kun je met recht van ‘zeulen’ spreken. De reden voor dit onderzoek was het alarm dat ouders eind jaren negentig sloegen toen schooltassen soms wel zeven kilo wogen. Door ouders, leerlingen en scholen werd de commissie Boekentas opgericht om onder andere dat gewicht proberen terug te dringen door kluisjes op scholen te realiseren waar leerlingen boeken in konden achterlaten. Het leverde echter niet veel resultaat op. Wel werd vanaf die tijd verwacht dat de laptop enig soelaas zou kunnen bieden. 

Inmiddels zijn we jaren verder en dragen veel leerlingen inderdaad een laptop met zich mee, maar ook nog altijd kladblokken, etuis en schoolboeken. Alles bij elkaar weegt dat nog steeds een flink aantal kilo’s. Nu is zo’n rugzak gemakkelijker en vaak ook comfortabeler te tillen dan een hand- of schoudertas, maar dat neemt niet weg dat er een flink gewicht op de schouders rust. Uit een recenter onderzoek op een aantal middelbare scholen in en rond Alphen aan den Rijn (2018) bleek dat 45 procent van het aantal schooltassen nog altijd te zwaar is. 

Advies ergotherapeuten over gewicht rugtas

Het gewicht van een schooltas zou volgens de richtlijnen van ergotherapeuten niet zwaarder dan tien procent van het lichaamsgewicht moeten wegen. In Oostenrijk en Duitsland is deze richtlijn zelfs vastgelegd. Een leerling van 41 kilo mag een schooltas dragen van maximaal 4,1 kilo. In veel gevallen, vooral bij onze eerste- en tweedejaars, blijkt die schooltas 4,6 kilogram zwaar te zijn. In het onderzoek werd zelfs een tas gewogen van ruim tien kilo. 

Een opvallend detail uit het onderzoek uit 2018 is dat het gewicht van de tassen met het opleidingsniveau toeneemt waardoor je zou verwachten dat vwo-scholieren de zwaarste meetorsen. Zij tillen inderdaad zware tassen, maar als uitzondering op deze regel staan de leerlingen van VMBO gl bovenaan. Zij dragen het meeste gewicht met zich mee, maar liefst een gemiddelde van 5,6 kilo. 

Daarom wordt ervoor gepleit dat scholieren minder meezeulen en daarvoor de best mogelijke stevige en ergonomische rugzakken dragen. Met beide banden stevig om de schouders zodat het gewicht van de rugzak goed over de rug is verdeeld. Leveranciers van de kinderrugzak weten dit. Over het algemeen houden ze daar rekening mee en bieden kwalitatief goede rugzakken voor kinderen en jongeren in alle mogelijke dessins. Voor iedere scholier is er wel eentje te vinden die bij ze past en waarmee ze zich ook nog eens kunnen identificeren én kunnen onderscheiden. Als jongere wil je er immers bij horen, maar ook uniek zijn. Een uitdaging voor de rugzakfabrikant om hen het juiste design, in de juiste kleur en met de juiste print aan te bieden. 

Waar moet een goede rugzak aan voldoen

De eisen waar de rugzak aan moet voldoen vormen voor fabrikanten de basis bij het ontwerp ervan. Een goede rugzak voor scholieren heeft een stevig rugpand zodat het de rug zo min mogelijk belast. De schouderbanden moeten stevig, breed genoeg en gewatteerd zijn. Bij de online tassenshop THEBAGSTORE staan al deze aspecten duidelijk vermeld. Ook het formaat van een rugzak is belangrijk. Kinderrugzakken voor de jongsten zijn er in maat xs en s. Die kleintjes op pad sturen met een m formaat rugzak, gekozen op de groei, is niet aan te raden. Dan is de start van het dragen van een rugzak, bij hun bezoek aan de peuterspeelzaal bijvoorbeeld, al niet oké. Kies een rugzak op maat. 

Sporten geeft een sterke rug

Daarnaast speelt sport en bewegen bij kinderen en jongeren een belangrijke rol om het lijf en met name de rug sterk en weerbaar te maken. Kinderen die nauwelijks buiten komen en niet aangesloten zijn bij een sportvereniging, blijken vaak niet fit en sterk genoeg. De rug krijgt het al zwaar te verduren als ze veel zitten, laat staan bij het regelmatig tillen van al die kilo’s. En dan zijn ze ook nog in de groei, wat ze extra kwetsbaar maakt.

De beweegrichtlijnen voor kinderen, opgesteld door de Rijksoverheid, laten zien dat voor kinderen tussen vier en achttien jaar elke dag een uur matig intensief bewegen in de vorm van fietsen, wandelen of zwemmen, belangrijk is. Langer, vaker of intensiever bewegen is nog gezonder, zo luidt het advies. Ook drie keer per week oefeningen doen om de botten en spieren te versterken in de vorm van krachtoefeningen, springen en dansen, worden genoemd. Volgens de Rijksoverheid beweegt bijna de helft van de Nederlandse kinderen te weinig. 

Scholier heeft liever cool dan ergonomisch verantwoord

Kinderen en jongeren moeten dus gestimuleerd worden om meer te bewegen én hun schoolspullen en sportspullen in een stevige rugzak met zich meedragen. Bij de keuze voor de juiste rugzak zullen scholieren zich echter minder snel laten leiden door al deze eerdergenoemde voorwaarden. Scholieren maken zich niet druk over ergonomie, pasvorm en veiligheid. Die gaan voor vet en cool. Een combinatie tussen beide bewerkstelligen is dan ook de uitdaging voor iedere rugzakfabrikant. Dat lijkt tot nu toe goed te lukken, want er is een enorme keuze in rugzakken met stevige gewatteerde schouderbanden en van een sterk materiaal gemaakt, én die een modieus uiterlijk hebben. Ergonomisch verantwoord zal de scholier zelf dan misschien een worst wezen, het is de knappe fabrikant die daar een coole variatie op weet te maken. 

Tags bij dit artikel:

• school
• rugzak
• schooltas