Subsidie voor onderzoek naar nieuw vaccin tegen onzichtbare tumorcellen

In 2018 ontdekten wetenschappers dat deze ‘onzichtbare’ kankercellen toch niet helemaal incognito zijn

De eerste Nederlandse klinische studie met een nieuw vaccin tegen onzichtbare tumorcellen gaat binnenkort van start. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) krijgen financiering van Oncode om uit te zoeken of deze vorm van immuuntherapie veilig en doeltreffend is.

Het vaccin is gebaseerd op jarenlang onderzoek naar hoe tumorcellen ontsnappen aan de aandacht van het immuunsysteem en zo ongecontroleerd kunnen blijven groeien. In 2018 ontdekten wetenschappers dat deze ‘onzichtbare’ kankercellen toch niet helemaal incognito zijn . Ze bleken zogeheten peptiden op hun oppervlak te hebben, die als herkenningspunt kunnen dienen voor afweercellen. Een van die peptiden was de basis voor een therapeutisch kankervaccin: een vorm van immuuntherapie.

Veiligheid en bijwerkingen
Binnen twee jaar zetten dezelfde onderzoekers van de afdeling Medische Oncologie nu de eerste stap naar de kliniek. In samenwerking met long-oncoloog Joachim Aerts van het Erasmus MC, testen ze in een fase 1 klinische studie of het vaccin veilig kan worden toegepast bij longkankerpatiënten. “Het is de eerste keer dat we het vaccin gebruiken bij mensen, dus we moeten eerst bepalen of het een reactie oproept van het afweersysteem en of het geen vervelende bijwerkingen geeft”, legt prof. Sjoerd van der Burg uit. De volgende stap is bepalen of het vaccin ook daadwerkelijk de tumorgroei kan stoppen.

Uiteindelijk zou het vaccin toegevoegd kunnen worden aan bestaande therapieën om te voorkomen dat de tumoren ontsnappen aan de aandacht van het immuunsysteem. Dat kan volgens de onderzoekers in een grote groep van kankerpatiënten, omdat dit nieuwe vaccin behoorlijk universeel is. Maar dat kan nog wel een jaar of 10 duren, waarschuwen ze.

Resultaat fundamenteel onderzoek
De onderzoekers zijn trots dat jarenlang fundamenteel onderzoek nu resulteert in een potentiele nieuwe behandeling. “We onderzoeken het kat-en-muisspel tussen tumoren en het afweersysteem al meer dan twintig jaar. Dat onze inzichten over hoe tumorcellen ontsnappen aan het immuunsysteem nu mogelijk kan leiden tot iets dat patiënten kan helpen, is natuurlijk fantastisch. Daar doen we het voor”, aldus onderzoeker Thorbald van Hall.

Lees meer over het project en de Proof-of-Concept financiering op de website van Oncode

Tags bij dit artikel:

• Immuuntherapie
• LUMC
• vaccin
• afweersysteem
• immuunsysteem
• tumorcellen