Checklist naar oorzaak spontaan flauwvallen bespaart tijd, geld en onzekerheid

Minstens een derde van de Nederlanders is het ooit wel eens overkomen: zonder aanleiding van buitenaf kort het bewustzijn verliezen

Een simpelere manier van diagnosticeren bij flauwvallen kan jaarlijks miljoenen euro’s aan (zorg)kosten besparen. Dat concluderen onderzoekers, onder leiding van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in het toonaangevende vakblad BMC Medicine.

Minstens een derde van de Nederlanders is het ooit wel eens overkomen: zonder aanleiding van buitenaf kort het bewustzijn verliezen. Ook op de spoedeisende hulp is het een frequent probleem en goed voor 3 procent van alle bezoeken. Meestal gaat het om iets onschuldigs als flauwvallen (syncope), maar soms is het ernstiger. De oorzaak is vaak lastig te bepalen. Dat kan anders, blijkt uit het onderzoek.

Omdraaien
Cruciaal daarbij is het omdraaien van de onderzoeken bij de patiënt. Onderzoeksleider en neuroloog dr. Roland Thijs (LUMC) vertelt: “Artsen op de spoedeisende hulp zijn nu gericht op het uitsluiten van ernstige aandoeningen. Terwijl insluiten, zo blijkt uit het onderzoek, veel beter en sneller werkt. “Een cardioloog zal vooral willen weten of een patiënt geen hartritmestoornis heeft, een neuroloog zal kijken of het niet om epilepsie gaat. Als dát het niet is, blijft de oorzaak vaak onbekend en start een reis langs verschillende specialisten.”

Niet uitsluiten, maar insluiten
Levert dat bezoek aan al die specialisten ook niets op, dan eindigt iemand zonder diagnose. “Zonde, want er zijn veel onderzoeken gedaan, met de bijbehorende kosten. En de patiënt blijft zitten met de vraag: wat is het wel? Dat levert spanning op en kan daarmee zelfs leiden tot een verergering van klachten. In ons onderzoek hebben we het protocol omgedraaid. Met behulp van een zakkaartje met daarop een paar simpele checkvragen en een stroomschema richt de arts zich op insluiten: wat heeft de patiënt wél? Zowel de gevaarlijke, als de onschuldige oorzaken, zoals het gewone flauwvallen, zijn hierin meegenomen.”

Spreekuur
Dit blijkt betere uitkomsten op te leveren en een forse kostenbesparing. Naast het zakkaartje is ook een speciaal flauwvalspreekuur in het leven geroepen. “Het is niet zo dat met het zakkaartje alles opgelost kan worden. Voor de moeilijkere situaties is er meer expertise nodig” aldus Thijs

Geen oorzaak gemist
Thijs is verheugd over de uitkomsten van het onderzoek: “Met de nieuwe aanpak zien we dat er vaker een diagnose gesteld wordt en de kwaliteit van de diagnoses toeneemt. Bovendien dalen de kosten voor iedere patiënt met ruim 900 euro door minder opnames, onderzoeken en minder verzuim. Dat loopt, bij elkaar opgeteld, in de miljoenen per jaar. En heel belangrijk: we missen geen gevaarlijke oorzaak.”

Landelijke uitrol
Met de positieve resultaten van het onderzoek, kan de aanpak landelijk nu uitgerold worden.

Voor het onderzoek werkten in totaal vijf ziekenhuizen* samen. Op de spoedeisende hulpafdelingen werden gedurende een jaar in totaal 521 patiënten gevolgd. “Zo konden wij controleren of alle diagnoses klopten én alle zorgkosten berekenen,” vertelt arts-onderzoekster Maryam Ghariq. De nieuwe werkwijze is gebaseerd op een aanpak van de European Society of Cardiology.

Bekroond
Het onderzoek is tijdens de World Heart Rhythm Week bekroond door STARS International (Syncope Trust and Reflex Anoxic Seizures). Roland Thijs: “Wij zijn heel blij met de erkenning ‘Center of Excellence’ en voor ons onderzoek, waardoor we ons Syncope Pioneers mogen noemen. Syncope is een veel voorkomend en vaak onderschat symptoom. We zijn ontzettend trots dat we met een simpele ingreep goedkopere én betere zorg kunnen bieden.”

Het SYNERGY consortium bestaat uit het Diakonessenhuis, Maasstad Ziekenhuis, Gelre Ziekenhuis, het Rijnstate Ziekenhuis en het LUMC. De afdeling neurologie van het LUMC levert topreferente zorg op het gebied van wegrakingen. Er wordt hierin een nauw samengewerkt met de afdeling cardiologie van het LUMC met de Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN) en het UAMC. Dit doelmatigheidsonderzoek kwam tot stand dankzij een subsidie van ZonMw

Referenties
Diagnostic and societal impact of implementing the syncope guidelines of the European Society of Cardiology (SYNERGY study)

Bron: LUMC

Tags bij dit artikel:

• zorgkosten
• LUMC
• spoedeisende hulp
• diagnoses
• Checklist
• bewustzijn
• flauwvallen