Bij aderverkalking hoopt cholesterol zich op in de kransslagaders van het hart en vormt daar samen met dode cellen een plaque

Pech lijkt een belangrijke rol te spelen bij het krijgen van een hartinfarct. Dat concluderen onderzoekers van het LUMC en de Nederlandse Hartkleppenbank na het bestuderen van de kransslagaders van 695 personen die hun hart afstonden voor hartklepdonatie. De wetenschappers publiceerden hun bevindingen in PLOS ONE.

De onderzoekers vergeleken de ernst van de aderverkalking tussen 360 mensen die overleden aan hart- en vaatziekten of aderverkalking en 335 mensen met een andere overlijdensoorzaak. Bij aderverkalking hoopt cholesterol zich op in de kransslagaders van het hart en vormt daar samen met dode cellen een plaque. Als deze plaque na verloop van tijd losscheurt, kan een bloedstolsel worden gevormd. Afhankelijk van de grootte van het stolsel en locatie leidt dit tot een hart- of herseninfarct.

Gescheurde plaque zonder hartinfarct
Het onderzoek liet zien dat vrijwel iedereen boven de 40 jaar al aanzienlijke aderverkalking heeft, maar dat mensen die zijn overleden aan een hartinfarct meer plaques hadden. Opvallend was dat bij veel mensen in de kransslagaders littekens zaten van eerder gescheurde en weer genezen plaques. Dat gold voor twee derde van de 40-plussers die waren overleden aan aderverkalking, maar ook voor één op de drie mensen boven de 40 met een andere overlijdensoorzaak. Het scheuren van een plaque lijkt dus vaker voor te komen dan gedacht, en in veel gevallen geen problemen te geven.

Volgens de hoofdonderzoeker dr. Jan Lindeman van het LUMC vormt deze observatie een mogelijke verklaring voor het feit dat het lastig te voorspellen is wie een infarct zal krijgen. Hij vergelijkt het losscheuren van een plaque met een loterij. “Hoe meer plaques iemand heeft, hoe meer kans op een infarct, maar iemand met een enkele plaque heeft ook kans op een infarct. Vergelijk het met iemand die eenmalig een lot koopt. Die heeft minder kans om te winnen dan iemand die elke maand meespeelt, maar je kunt alsnog in de prijzen vallen.”

Gezond leven
Daarmee wil Lindeman overigens niet zeggen dat je zelf helemaal geen invloed hebt op het krijgen van een hartinfarct. “Door gezond te eten, niet te roken en voldoende te bewegen, kun je aderverkalking remmen. Zo koop je als het ware minder loten. Maar uiteindelijk blijft het wel of niet krijgen van een hartinfarct een combinatie van risicofactoren en willekeur. Ons onderzoek laat zien dat niet alles maakbaar is.”

Het artikel ‘Qualitative evaluation of coronary atherosclerosis in a large cohort of young and middle-aged Dutch tissue donors implies that coronary thrombo-embolic manifestations are stochastic’ is te lezen op de website van PLOS ONE.