Onderzoekers weten al jaren dat er een verband bestaat tussen slaap en hart- en vaataandoeningen door een verstoord lipidenprofiel

Een groot internationaal onderzoek onder leiding van LUMC-onderzoeker dr. Raymond Noordam verklaart het verband tussen slaapduur en verstoord lipidenprofiel aan de hand van het genoom van kortslapers en langslapers. Dat schrijven de onderzoekers op 12 november 2019 in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.

Onderzoekers weten al jaren dat er een verband bestaat tussen slaap en hart- en vaataandoeningen door een verstoord lipidenprofiel. Onder dat laatste worden hoge waardes LDL-cholesterol (LDL-c) en triglyceride en lage waardes HDL-cholesterol in het bloed verstaan. Van mensen die kort slapen was bijvoorbeeld bekend dat ze een grotere kans hebben om een hartinfarct te krijgen. De achterliggende biologische mechanismen waren echter nog onbekend.

Kortslapers en langslapers
Een groot Europees-Amerikaans onderzoek onder leiding van Raymond Noordam werpt nu licht op dit intrigerende verband. Noordam: “We vonden in totaal 59 regio’s op het menselijk genoom die de lipiden-niveaus bepalen, onder invloed van de slaapduur. In deze regio’s liggen verschillende genen; bij kortslapers zijn dat vaak genen die gerelateerd zijn aan het metabolisme, oftewel de stofwisseling. Bij langslapers gaat het vaak om genen die invloed hebben op het psychosociale welzijn. Daarmee hebben we niet alleen een mooie basis gelegd voor het ontrafelen van de biologische mechanismen, maar is er ook zicht op gerichte metabolische of psychosociale interventies om lipiden-niveaus te beïnvloeden.”

Personalised medicine
“Ons onderzoeksresultaat kan zo een bouwsteen zijn bij de ontwikkeling van personalised medicine”, zegt Noordam. “Er zijn natuurlijk veel meer leefstijlfactoren betrokken bij lipiden-niveaus dan alleen slaap. Maar we kunnen nu al zeggen dat, als we kijken naar lipidenprofielen, kortslapers vooral metabolisch anders in elkaar zitten dan gemiddeld. Langslapers hebben op hun beurt vooral een andere psychosociale aanleg. Voor bijvoorbeeld slaaponderzoekers is het heel interessant om te weten dat kort- en langslapers heel verschillende biologische kenmerken hebben, die niet alleen lipiden-niveaus beïnvloeden maar waarschijnlijk ook andere klinische uitkomsten.”

Het onderzoek ‘Multi-ancestry sleep-by-SNP interaction analysis in 126,926 individuals reveals lipid loci stratified by sleep duration’ vond plaats in samenwerking met een groot internationaal team, in het bijzonder met Harvard Medical School (Boston, VS) en Washington University (St. Louis, VS). De studie is onderdeel van het CHARGE Consortium, dat het verband tussen diverse leefstijlfactoren en lipideprofiel onderzoekt.