De COVID-19-uitbraak bracht aan het licht dat er wereldwijd enorme verschillen bestaan in de wereldwijde toegang tot vaccins en geneesmiddelen
De coronapandemie heeft duidelijk gemaakt dat de huidige internationale wetgeving en praktijken er niet voor zorgen dat medische tegenmaatregelen (zoals vaccins en persoonlijke beschermingsmiddelen) in een wereldwijde gezondheidscrisis, eerlijk worden verdeeld. Een deskundigengroep, waar UvA-onderzoeker Katrina Perehudoff deel van uitmaakt, heeft nu de sleutelelementen opgesteld voor de onderhandelaars van een toekomstig pandemieverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De aanbevelingen staan in een artikel dat op 15 juli is gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift 'BMJ Global Health'.
Sinds 2020 hebben overheden wereldwijd US$ 5,6 miljard uitgegeven aan onderzoek en ontwikkeling op het gebied van COVID-19 en US$ 45 miljard aan aankoopovereenkomsten voor vaccins. Desondanks vond er geen grootschalige overdracht van productieknowhow plaats om de productie te helpen opvoeren en de toegang tot vaccins eerlijker te maken. Als gevolg daarvan bleven grote delen van de wereld onbeschermd tegen het virus, waardoor nieuwe varianten konden ontstaan en de pandemie voor iedereen langer duurde. De 194 lidstaten van de WHO zijn daarom overeengekomen om onderhandelingen te starten over een internationaal instrument dat de preventie, paraatheid en respons van de wereld bij toekomstige pandemieën moet verbeteren (vaak een ‘pandemieverdrag’ genoemd).
De sleutelelementen
Volgens de auteurs van het BMJ-artikel zou een pandemieverdrag moeten voorzien in voldoende financiering voor onderzoek en ontwikkeling (R&D) op biomedisch vlak, voorwaarden voor de licentieverlening van door de overheid gefinancierde R&D, verplichte technologieoverdracht, het delen van intellectuele eigendom, gegevens en kennis die nodig zijn voor de productie en levering van essentiële producten, en het stroomlijnen van reguleringsnormen en procedures voor het op de markt brengen van medische tegenmaatregelen. Ook moet een pandemieverdrag naar hun mening zorgen voor meer transparantie en inclusieve governance van deze systemen.
De COVID-19-uitbraak bracht aan het licht dat er wereldwijd enorme verschillen bestaan in de wereldwijde toegang tot vaccins en geneesmiddelen die nodig zijn in een pandemie. Onze deskundigengroep heeft zeven manieren voorgelegd waarop onderhandelaars van een pandemieverdrag de grootste tekortkomingen in de huidige internationale wetgeving en praktijken voor een eerlijke verdeling van medische producten in een crisis kunnen aanpakken. Deze zeven sleutelelementen zijn in overeenstemming met de bestaande internationale wetgeving, politieke toezeggingen op hoog niveau en een goede volksgezondheidspraktijk.