Veel medicatie voor kinderen niet altijd goed onderzocht

Van circa de helft van alle geneesmiddelen die kinderen krijgen zijn effect en veiligheid niet, of slechts deels, onderzocht

Zo’n twee miljoen kinderen krijgen jaarlijks medicijnen voorgeschreven, terwijl effectiviteit en veiligheid niet altijd goed onderzocht zijn. Innovatieve methoden zijn daarom nodig voor een goede onderbouwing van het voorschrijven aan kinderen. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Nori Smeets van het Radboudumc. 

Van circa de helft van alle geneesmiddelen die kinderen krijgen zijn effect en veiligheid niet, of slechts deels, onderzocht. Vaak is er dan sprake van off-label geneesmiddelgebruik. Dit betekent dat het geneesmiddel wordt gebruikt voor een ander ziektebeeld, andere leeftijd of andere manier van toediening dan waarvoor het staat geregistreerd. Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid informatie over het gebruik van een geneesmiddel bij kinderen beperkt is en er geen formele afweging tussen werkzaamheid en veiligheid (schadelijkheid) is gemaakt. Dit is wel gebruikelijk voor geregistreerde geneesmiddelen bij volwassenen.

De reis van het geneesmiddel kan in het lichaam van kinderen anders verlopen dan in volwassenen. Hierdoor ontstaan verschillen in blootstelling en kan een behandeling falen of leiden tot een mogelijk schadelijke overdosering. Arts-onderzoeker en promovenda Nori Smeets legt uit: ‘Artsen schrijven geneesmiddelen voor kinderen regelmatig voor op basis van ervaring alleen, vooral bij de jongste kinderen.’ 

Het is echter logistiek en financieel niet haalbaar om ieder geneesmiddel voor elke leeftijdsgroep op de traditionele manier te onderzoeken. De onderzoekers hebben laten zien dat studies naar de medicijnconcentratie in het bloed – de farmacokinetische studies – vaak wel beschikbaar zijn. Deze studies helpen bij de bepaling van een effectieve en veilige dosis. Als je namelijk precies weet hoe het lichaam om gaat met het medicijn, weet je ook hoe dit de concentratie in het bloed beïnvloedt.

Hoe werken de nieren?
Omdat ook de nierfunctie de hoeveelheid medicijn in het bloed voor een groot deel kan bepalen, hebben de onderzoekers specifiek hiernaar gekeken bij pasgeboren baby’s legt Smeets uit. Zij haalde de nierfunctie van ruim 800 gezonde baby’s uit vijftig internationale studies en combineerde al deze gegevens. Ze zag hierbij een grote verandering in de standaardwaarde in de eerste weken. Ze legt uit: ‘We zagen dat de nierfunctie van pasgeboren baby’s in de eerste vijf dagen na de geboorte verdubbelt. Daarna blijft de nierfunctie geleidelijk stijgen, tot het kind de leeftijd van twee jaar bereikt. Dan werken de nieren net zo goed als die van een volwassene, aangepast naar lichaamsgrootte.’

Voor een goede inschatting van de nierfunctie van baby’s tijdens opname in het ziekenhuis, stelden de onderzoekers een nieuwe berekening voor. De berekening, op basis van kreatinine, is getoetst in een groep van bijna vijftig baby’s die opgenomen lagen in het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis. Hiermee bewezen de onderzoekers dat de voorgestelde berekening heel goed werkt. Smeets: ‘Ik ben blij dat we hebben kunnen aantonen dat onze berekening klopt. Wat ons betreft leggen we hiermee de basis voor een betere schatting van de nierfunctie van pasgeborenen.’

Hiermee kunnen artsen een betere dosering van een medicijn geven, omdat nu duidelijk is hoe goed de nieren de medicatie kunnen uitscheiden. Door de voorspelling van hoe op basis van de farmacokinetiek een lichaam een medicijn opneemt, kunnen kinderen betere doseringen krijgen.

Bron: RadboudUMC

Tags bij dit artikel:

• Radboudumc
• baby’s
• schadelijke
• nierfunctie
• geneesmiddel
• Radboudumc Amalia kinderziekenhuis
• pasgeboren
• overdosering