Terughoudendheid bloedtransfusiebeleid kent grenzen

Verdere terughoudendheid in het geven van preventieve bloedplaatjestransfusies is niet in alle gevallen verstandig

De afgelopen jaren is het aantal patiënten dat tijdens een IC-opname een bloedtransfusie ontvangt, gehalveerd. Door bijwerkingen van bloedtransfusies en vanwege de toenemende schaarste en kosten van bloedproducten is de trend ontstaan om steeds terughoudender te zijn met de transfusie van bloedproducten. Voor het eerst hebben onderzoekers van Amsterdam UMC, in samenwerking met onderzoekers uit acht andere Nederlandse ziekenhuizen, laten zien dat een verdere terughoudendheid in het geven van preventieve bloedplaatjestransfusies niet in alle gevallen verstandig is.

Het onderzoek onder leiding van Amsterdam UMC is een samenwerking tussen intensivisten en hematologen, beroepsgroepen die veel te maken krijgen met vraagstukken rond bloedtransfusies. Een van deze vraagstukken stond centraal in het onderzoek. Hoofdonderzoeker en hoofd van de IC Alexander Vlaar: “Op de IC krijgt meer dan de helft van de patiënten een centraal veneuze lijn (CVL, een infuus dat in een groot bloedvat wordt ingebracht) voor het toedienen van medicatie of voor dialyse. Maar wat doe je als patiënten een CVL nodig hebben en ze een tekort aan bloedplaatjes hebben, waardoor stollingsproblemen ontstaan en de bloedingsneiging toeneemt?”

Andere uitkomst dan verwacht
Om een eventuele bloeding te voorkomen was daarop vroeger altijd het antwoord: geef een bloedplaatjestransfusie. Bloedplaatjes zorgen er namelijk voor dat het bloed kan stollen. De laatste jaren wordt in de zorg echter steeds meer de vraag gesteld of een bloedplaatjestransfusie wel echt nodig is om veilig een CVL te kunnen inbrengen. De grenswaarde van het aantal bloedplaatjes per liter bloed voor het geven van een bloedplaatjestransfusie voorafgaand aan het plaatsen van een CVL, is volgens de richtlijnen de afgelopen tien jaar al meer dan gehalveerd. Vlaar: “We zijn dit onderzoek dan ook ingegaan met de verwachting dat we, net als in andere situaties waarvoor dat al bekend was, veilig een bloedplaatjestransfusie totaal achterwege konden laten. Maar de uitkomst was anders. Patiënten met heel weinig bloedplaatjes hebben echt minder bloedingen als zij voorafgaand aan het plaatsen van de CVL een transfusie ondergaan.”

Kritisch blijven
Volgens de onderzoekers wil de uitkomst van dit onderzoek niet meteen zeggen dat alle patiënten voortaan uit voorzorg een bloedplaatjestransfusie moeten ondergaan, maar laat het wel zien dat elke mogelijke kostenbesparing altijd goed onderzocht moet blijven worden. Arts-onderzoeker Floor van Baarle: “Als we dit internationaal ingezette beleid niet nader hadden onderzocht, dan zouden artsen dit beleid om steeds terughoudender te zijn gewoon blijven volgen in de toekomst. Maar we moeten kritisch blijven en ons als artsen blijven afvragen welk risico we bij kostenbesparing aanvaardbaar vinden.”

Succesvolle samenwerking vakgebieden
Bij de behandeling van hematologiepatiënten wordt ook vaak een CVL gebruikt, alleen hebben patiënten met hematologische aandoeningen een hele andere oorzaak van het lage bloedplaatjesgetal dan patiënten op de Intensive Care. “Bij hematologiepatiënten is de aanmaak van bloedplaatjes door de ziekte of chemotherapie verstoord. De meeste IC-patiënten maken wel bloedplaatjes aan, maar deze worden onmiddellijk verbruikt. Ons onderzoek laat zien dat het plaatsen van een CVL zonder een bloedplaatjestransfusie als voorzorgsmaatregel, bij hematologische patiënten tot meer bloedingen leidt dan bij IC-patiënten”, aldus hoofdonderzoeker en hematoloog Bart Biemond. “Het mooie van dit onderzoek is dat twee verschillende vakgebieden succesvol hebben samengewerkt, hematologen en intensivisten. Hierdoor kunnen we in dit onderzoek dan ook zien dat die kosten-batenafweging voor de verschillende patiënten anders uit kan pakken, en dat is heel waardevolle informatie.”

De resultaten van dit door ZonMW gesubsidieerde onderzoek zijn 25 mei gepubliceerd in the New England Journal of Medicine

Bron: Amsterdam UMC

Tags bij dit artikel:

• onderzoekers
• bloedplaatjes
• kostenbesparing
• Amsterdam UMC
• bloedplaatjestransfusie
• hematologiepatiënten
• transfusie