Op dit moment is onvoldoende duidelijk welke zorg de budgethouder mag inkopen, waardoor het nauwelijks mogelijk is voor zorgkantoren om te controleren of de geleverde zorg effectief is en past bij de indicatie van de cliënt.

Om te zorgen dat er geen misbruik van PGB-gelden wordt gemaakt, moeten zorgkantoren de PGB-uitgaven controleren. Zeven van de elf zorgkantoren moeten dit beter en vaker doen, maar zij worden bij die controles gehinderd door onduidelijkheden in de regels. Nu is het voor zorgkantoren bijna niet mogelijk om na te gaan of de zorg die is geleverd ook past bij wat de cliënt nodig heeft, bij de indicatie. Dat komt omdat niet duidelijk omschreven staat wat voor zorg wel en wat voor zorg een cliënt niet mag inkopen. De NZa adviseert de staatssecretaris om dit in de regels duidelijker te omschrijven.

In 2014 doet de NZa vervolgonderzoek naar de effecten van de aanpak van PGB-fraude, zoals de huisbezoeken aan budgethouders en de bewuste-keuzegesprekken. Ook toetst de NZa komend jaar of zorgkantoren de aanvraagdocumenten voor een PGB en het budgetplan kritisch checken. Als zorgkantoren vooraf meer informatie opvragen over de zorg die budgethouders van plan zijn in te kopen, kunnen zij verdachte signalen tijdig ontdekken. Daarnaast zouden zorgkantoren beter moeten samenwerken met bijvoorbeeld gemeenten om uitbuiting van kwetsbare budgethouders (zoals ouderen en mensen met psychiatrische of verslavingsproblemen) te voorkomen, adviseert de toezichthouder.

Per januari 2015 verandert de PGB-regeling: in plaats van een totaalbudget op hun eigen rekening, krijgen budgethouders dan hun geld via de Sociale Verzekeringsbank waar zij de zorgnota's kunnen indienen. De NZa onderzoekt in 2014 of er bij dit nieuwe systeem van zogenoemde 'trekkingsrechten' ook risico's zijn op mogelijk misbruik van zorggeld.