/f_650_0020.jpg)
Een fout in het gen MUC1 (mucine 1), blijkt de oorzaak van hun nierfalen te zijn
Na decennia speurwerk is nu de medische verklaring gevonden voor het nierfalen in een grote Nederlandse familie. Een nieuwe, nog niet eerder gevonden fout in het gen MUC1 (mucine 1), blijkt de oorzaak van hun nierfalen te zijn.
De familie, die bestaat uit meer dan 350 familieleden uit acht generaties, is al meer dan 60 jaar bekend in verschillende Nederlandse ziekenhuizen. Tot nu toe was de oorzaak van hun nierfalen onbekend. Internist-nefroloog Martin de Borst van het UMCG coördineerde dit grote, internationaal uitgevoerde onderzoek.
De familie blijkt een zeldzame erfelijke nierziekte te hebben, genaamd autosomaal dominante tubulo-interstitiële nierziekte (ADTKD-MUC1). Het was al eerder bekend dat andere varianten in het gen MUC1 deze zeldzame nierziekte kunnen veroorzaken. Een foutje in het gen zorgt er voor dat het mucine 1 eiwit verandert. Normaalgesproken zorgt dat eiwit dat de nier goed functioneert. Door die verandering hoopt het eiwit zich nu op, waardoor de nier schade oploopt en er uiteindelijk nierfalen ontstaat.
Genetische techniek ingezet om foutjes op te sporen
Met een geavanceerde genetische techniek ontdekten de onderzoekers in de familie een nieuwe fout in het gen MUC1 (mucine 1). Bij deze techniek kunnen een groot aantal genen tegelijkertijd gescreend worden op de aanwezigheid van fouten. In deze familie bleken aangedane familieleden een fout in het MUC1 gen te hebben, en gezonde familieleden niet. Deze fout is normaal gesproken bijzonder lastig op te pikken bij genetisch onderzoek.
350 familieleden uit 8 generaties
Het gaat om een zeer grote familie met meer dan 350 familieleden uit acht generaties. Niet alle familieleden hebben de nierziekte. Martin de Borst: ‘Wij hebben in de afgelopen decennia verschillende familieleden behandeld met dialyse of een niertransplantatie. We hadden wel het idee dat het om een erfelijke nierziekte moest gaan. Maar welke ziekte dat was, dát was tot nu toe onbekend’. Aan de studie naar de oorzaak van de ziekte ging een uitgebreid stamboomonderzoek vooraf. De onderzoekers konden zelf de zieke familieleden die al bekend waren in de ziekenhuizen benaderen. Deze vroegen vervolgens hun niet-zieke familieleden om ook mee te doen aan dit onderzoek.
Patiënten blij en opgelucht
Volgens De Borst zijn de patiënten blij en opgelucht dat ze nu eindelijk weten wat hun precieze ziektebeeld is en ook wat de oorzaak daarvan is. ‘We blijven verder onderzoek doen naar deze familie. Bij sommigen van hen ontwikkelde dit nierfalen zich al op heel jonge leeftijd, bij anderen trad het pas veel later op. Misschien is dat verschil te verklaren door een eventueel andere genetisch fout, of door verschillen in leefstijl. Dat weten we nu nog niet’.
Onderzoek naar nieuwe behandeling in ontwikkeling
Er is nog geen behandeling tegen deze zeldzame nierziekte. Onderzoek naar nieuwe behandelingen, zoals gentherapie waarmee de fout in het MUC1 gen hersteld zou kunnen worden, is in volle gang. Meer inzicht in deze nierziekte, onder andere komend uit onderzoek in deze familie, kan op termijn leiden tot nieuwe behandelingsmogelijkheden.
Bij één op de vijf patiënten met nierfalen blijft de onderliggende oorzaak onduidelijk. Door recente ontwikkelingen binnen de genetica is het steeds vaker wél mogelijk om een diagnose stellen. Volgens De Borst is dat niet alleen belangrijk om gerichter te kunnen behandelen: ‘We kunnen daardoor ook patiënten en hun families beter adviseren en begeleiden, bijvoorbeeld over vraagstukken rondom zwangerschap of donorschap voor een niertransplantatie’.
Over het onderzoek
Het onderzoek dat tot deze bijzondere bevinding leidde werd gedaan door een team van nefrologen en klinisch genetici uit het UMCG en het UMC Utrecht. In samenwerking met onderzoekers en genetisch experts in Tsjechië en de Verenigde Staten kon de diagnose bevestigd worden.
De bevindingen zijn gepubliceerd in het internationale wetenschappelijke tijdschrift Kidney International. Het onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door Health Holland.
Nierfalen in Nederland
In Nederland heeft ongeveer 10% van de bevolking chronische nierschade. Meer dan 18.000 van hen hebben nierfalen ontwikkeld, waardoor dialyse of een niertransplantatie nodig is om in leven te blijven. In de komende jaren zal chronische nierschade een van de snelst groeiende doodsoorzaken zijn, en tot de top-5 van meest voorkomende oorzaken van overlijden behoren. Dat komt onder andere door de vergrijzing en de toename van mensen met diabetes en hoge bloeddruk.
Bron: UMCG
Tags bij dit artikel:
/d_650_0079.jpg)
/d_650_0285.jpg)
/a_650_1493.jpg)
/G_650_279.jpg)
/G_650_286.jpg)
