75-plussers gebruiken relatief veel antipsychotica

Artsen schrijven antipsychotica voor bij patiënten die lijden aan psychotische verschijnselen zoals wanen, verwardheid en hallucinaties

Nederlandse apothekers verstrekten in 2019 aan zo’n 353.000 mensen minimaal één keer een antipsychoticum. Als gekeken wordt naar het aantal antipsychoticagebruikers per hoofd van de bevolking, vallen de meeste gebruikers in de leeftijdsgroep 75 jaar of ouder. Dat schrijft de SFK deze week in het Pharmaceutisch Weekblad.

Artsen schrijven antipsychotica (ATC--code N05A met uitzondering van lithiumzouten) voor bij patiënten die lijden aan psychotische verschijnselen zoals wanen, verwardheid en hallucinaties. Ook worden deze middelen toegepast bij dementerenden om agitatie en agressie te verminderen. Hoewel de meeste antipsychotica niet zijn geregistreerd voor kinderen, kunnen ze wel worden toegepast bij kinderen met psychosen, bipolaire stoornis, gedragsstoornissen en ernstige opwinding en onrust.

Antipsychotica worden in 45% van de gevallen voorgeschreven door een medisch specialist, meestal een psychiater, of verpleeghuisarts. Het starten met antipsychotica of switchen naar een ander middel binnen deze groep wordt in 51% van de gevallen gedaan door een niet-huisarts. Dit betekent dat huisartsen goed zijn voor de overige 49% van de starters dan wel switchers van deze middelen.

Leeftijdsgroepen
Van de ruim 350.000 patiënten die in 2019 een antipsychoticum gebruikten, zijn de meesten (143.000, 40%) tussen de 41 en 64 jaar. Gerelateerd aan de grootte van de leeftijdsgroep liggen de verhoudingen echter anders. Per 1000 inwoners zijn er 27 personen in de leeftijdsgroep 41-64 jaar die een antipsychoticum gebruiken. Voor 75-plussers is de verhouding 43 per 1000 inwoners. Gemiddeld gebruiken 22 mensen per 1000 inwoners een antipsychoticum. Er zijn dus bijna tweemaal zoveel 75-plussers met antipsychotica dan gemiddeld.

Verder blijkt dat in verschillende leeftijdsgroepen andere middelen het meest worden toegepast. Het meest voorgeschreven antipsychoticum aan ouderen is haloperidol, dat door de helft van de 75-plussers met antipsychotica wordt gebruikt. Dit middel wordt regelmatig ingezet bij dementerende ouderen tegen onrust, agressiviteit en wanen. Aan personen in de leeftijden van 21 tot 75 jaar wordt quetiapine het meest verstrekt; dit is tevens het meest gebruikte antipsychoticum in Nederland. Jongeren van 11 tot 21 jaar krijgen meestal risperidon, gevolgd door aripiprazol.

Tags bij dit artikel:

• SFK
• gedragsstoornissen
• psychiater
• antipsychotica
• apothekers
• medisch specialist
• 75-plussers