Het is mogelijk om de tumor bij een longkankerpatiënt exact te lokaliseren

3D Virtual Reality bij longen grootste doorbraak sinds komst CT scan

VR-visualisatie van longanatomie voor de preoperatieve voorbereiding van complexe longchirurgie: grootste doorbraak in doorgronden van chirurgische anatomie voor onder andere longchirurgie sinds de komst van CT in longchirurgie.

Longsparende operatie
De driedimensionale immersieve Virtual Reality weergave van CT-scans van de longen is volgens cardiothoracaal chirurg drs. Lex Maat de grootste doorbraak voor inzicht in de chirurgische anatomie en het bepalen van chirurgische strategie sinds de introductie van de CT-scan in de jaren ’70. Deze nieuwe beeldvormende techniek stelt de chirurg in staat, longsparende operaties bij longtumoren uit te voeren. Waar tot voorheen een complete longkwab moest worden weggesneden om een relatief kleine tumor te verwijderen bij vroeg stadium longkanker, is het nu mogelijk om alleen een deel van de kwab, een segment, weg te snijden. De patiënt houdt hierdoor meer longcapaciteit over.

Tumor exact lokaliseren
Met de 3D VR is het mogelijk om de tumor bij een longkankerpatiënt exact te lokaliseren. De chirurg ziet voorafgaand aan de operatie exact waar in een longkwab de tumor zich bevindt en in welk segment. Soms zit de tumor op de grens van twee aaneengrenzende segmenten. Dit inzicht is veel beter dan op een ‘gewone’ 2D CT scan. Ook kleine tumoren die diep in een longsegment zitten en die met een kijkoperatie niet zichtbaar zijn of voelbaar zijn kunnen met behulp van deze techniek exact gelokaliseerd en volledig verwijderd worden.

Longtumoren worden vaak pas in een laat stadium ontdekt. In Nederland is 50% van de patiënten waarbij een longtumor wordt gediagnostiseerd in stadium 4 van de ziekte. Dan rest alleen palliatieve therapie en hebben patiënten over het algemeen een kleine overlevingskans. Chirurgie biedt patiënten de beste kans op genezing, mits de tumor in een vroeg stadium ontdekt wordt.

Bevolkingsonderzoek
Uit een groot onderzoek bleek dat ongeveer 92% van de patiënten bij wie een longtumor door middel van een bevolkingsonderzoek werd ontdekt en daaraan werden geopereerd, na 10 jaar nog in leven is.

Maat: “Mogelijk zouden we met een Nederlands bevolkingsonderzoek veel meer patiënten met een vroeg stadium longkanker kunnen ontdekken waarvoor de toepassing van Virtual Reality 3D CT uitstekend zou zijn om heel precies alleen het segment te verwijderen waar de tumor zich in bevindt. In de Nederlands-Belgische Nelson studie bleek dat 50% van de ontdekte longkankers in stadium 1 waren. Door heel precies de tumor weg te snijden met een segment als grens, hou je meer gezond longweefsel over en dus heeft de patiënt meer longreserve.”

Dit heeft als voordeel dat de patiënt minder functioneel longweefsel inlevert. Tevens heeft de patiënt in de toekomst, bijvoorbeeld als zich opnieuw longkanker ontwikkelt, meer longreserve om opnieuw een ‘curatieve’ operatie te ondergaan en dus een hogere overlevingskans.

Klik hier voor een item over de VR-bril bij de NOS.

Ontwikkelaars
Amir Sadeghi is AIOS en tevens onderzoeker bij de afdeling cardiothoracale chirurgie en heeft bijzondere interesse in deze techniek en de toepassingen ervan in de preoperatieve voorbereiding van complexe hart- en longoperaties. Samen met Chris Hordijk en met een multidisciplinair team van cardiothoracaal chirurgen, software ontwikkelaars en medical device specialisten hebben zij van de grond af een werkend VR product ontwikkeld, waarover Maat zegt: “Ik zou nu al niet meer zonder kunnen.”

De ontwikkelaar: Chris Hordijk
Chris Hordijk is oprichter van MedicalVR. Het team dat voornamelijk bestaat uit softwareontwikkelaars is al drie jaar betrokken bij Virtual Reality gerelateerde softwareontwikkelingen. Chris zelf heeft zes jaar bij Unilever gewerkt in verschillende sales- en marketingfuncties. MedicalVR heeft deelgenomen aan de Complex Tech Validation Lab van incubator YES!Delft. Tijdens het YES!Delft programma heeft MedicalVR het concept verder kunnen ontwikkelen en valideren. Sinds augustus 2019 werkt MedicalVR samen met de cardiothoracale chirurgie afdeling van het Erasmus MC. Via deze samenwerking ontvangt MedicalVR wekelijks input vanuit het medische team om het product verder te ontwikkelen en te verbeteren.

De patiënt: Carolien Batenburg
Carolien Batenburg kampte met ontstoken longen en moest dagelijks specifieke longfysiotherapie doen. Omdat de afwijkingen in beide longen zeer gelokaliseerd waren heeft haar longarts een operatie voorgesteld. De gehele rechter middenkwab was aangedaan en deze werd et een lobectomie verwijderd. Van de linker bovenkwab was slechts een klein deel ziek; ter linkerzijde werd de operatie voorbereid met de VR technologie en kon worden volstaan met het verwijderen van 2 segmenten van de bovenkwab. Sindsdien is Carolien klinisch enorm opgeknapt, hoest geen slijm meer op en heeft veel meer energie. Zij hoeft de specifieke longfysiotherapie nu nog maar eens in de 3 tot 4 dagen te doen.

Samenwerkende partijen:
Erasmus MC cardiothoracale chirurgie
Thirona  – Maakt de artificial intelligence based analyse van CT scans op basis van algoritmes, om de bloedvaten, luchtwegen, en segmentgrenzen in kleur in VR in beeld te brengen).
MedicalVR – de software en hardware waarmee de CT scan van de patiënt en de AI analyse van Thirona wordt gevisualiseerd in immersive virtual reality.
Fysicon EVOCS  – het IT-platform om veilig anonieme CT scans te versturen tussen de partijen: Tirona, MedicalVR en Erasmus MC.

Tags bij dit artikel:

• doorbraak
• longen
• 3D-technologie
• Erasmus MC
• tumor
• software
• longarts
• Virtual Reality
• longtumoren