Antibioticaresistentie is een van de tien grootste bedreigingen voor de menselijke gezondheid

UMC Utrecht wordt partner binnen PrIMAVeRa, een nieuw, ambitieus Europees project dat wiskundige modellen gaat ontwikkelen die onderzoekers in staat stellen om de juiste vaccins en antilichamen te kunnen identificeren die de grootste bijdrage zullen leveren aan de bestrijding van antibioticaresistentie. Onder leiding van professor Marc Bonten zal UMC Utrecht hierbij de rol van wetenschappelijk coördinator op zich nemen.

Antibioticaresistentie is het vermogen van bacteriën om mechanismen te ontwikkelen die hen beschermen tegen de medicijnen die zijn ontworpen om ze te doden. Het is een van de tien grootste bedreigingen voor de menselijke gezondheid. Vaccins en monoklonale antilichamen (mAb’s) - in het laboratorium gemaakte moleculen die het vermogen van het immuunsysteem nabootsen om schadelijke ziekteverwekkers zoals virussen te bestrijden - kunnen een belangrijke rol spelen in de strijd tegen antibioticaresistentie, aangezien er geen ontwikkeling van resistentie kan optreden. Op dit moment er geen uitgebreide data-gestuurde methoden die kunnen helpen om de juiste beslissingen te nemen over het meest efficiënte gebruik van vaccins en mAb’s bij de bestrijding van antibioticaresistentie. Dit heeft investeringen in de ontwikkeling van vaccins en mAb's tegen resistente ziekteverwekkers ontmoedigd, waardoor de maatschappelijke last van antibioticaresistentie is toegenomen.

PrIMAVeRa (‘Predicting the Impact of Monoclonal Antibodies & Vaccines on Antimicrobial Resistance’) is een nieuw Europees onderzoeksproject dat wordt gefinancierd met € 9 miljoen door het Innovative Medicines Initiative 2 (IMI2) dat een open-source, web-based platform zal ontwikkelen dat wiskundige modellen combineert met een uitgebreide epidemiologische gegevensbank met daarin gezondheids- en economische data. Met behulp van dit platform zullen beleidsmakers data-gestuurde beslissingen kunnen nemen bij het prioriteren van de ontwikkeling van specifieke vaccins en mAb’s, zodat de beperkte (financiële) middelen optimaal kunnen worden ingezet.

"Dit is een zeer innovatief project dat de belangrijke, maar vaak vergeten rol die vaccins kunnen spelen bij de bestrijding van antibioticaresistentie, zal benadrukken", zegt Ole F. Olesen, executive director van het European Vaccine Initiative.

Het PrIMAVeRa project, dat zal lopen tot eind 2026, omvat 19 partners in de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en Rusland, waaronder 16 academische instellingen en MKB-bedrijven, met daarnaast ook GSK, Pfizer en Janssen als industriële partners. Het project wordt gecoördineerd door het European Vaccine Initiative (Heidelberg, Duitsland), met de steun van prof. Marc Bonten van het UMC Utrecht (Nederland) als wetenschappelijk coördinator, en van GSK als leidende industriepartner.

“Dit is de eerste multidisciplinaire publiek-private samenwerking die de mogelijkheden van wiskundige modellering en antibacteriële vaccins combineert om antibioticaresistentie te bestrijden”, zegt prof. Marc Bonten van het UMC Utrecht (Nederland), wetenschappelijk coördinator van PrIMAVeRa.

“Met zoveel ziekteverwekkers en infecties die antibioticaresistentie kunnen veroorzaken, is er een bijna oneindige combinatie van vaccins en mAb’s die ontwikkeld moeten worden. Aangezien de middelen beperkt zijn, zal dit project een cruciaal hulpmiddel zijn om te kunnen beslissen welke vaccins en mAb’s prioriteit moeten krijgen”, zegt dr. Venanzio Vella van GlaxoSmithKline Biologicals, de leidende industriepartner binnen PrIMAVeRa.

De volgende hoofdgebieden worden door PrIMAVeRa geïntegreerd aangepakt:

  • de beoordeling van de beschikbaarheid en kwaliteit van gepubliceerde gegevens en bestaande wiskundige modellen met betrekking tot antibioticaresistentie;
  • het opzetten van een uitgebreide epidemiologische databank;
  • de ontwikkeling van betere wiskundige modellen met betrekking tot antibioticaresistentie, inclusief kosteneffectiviteitsanalyses;
  • het opstellen van een plan voor evaluatie van de modellen in meerdere landen.

Het uiteindelijke doel van PrIMAVeRa is het ontwikkelen van uitgebreide wiskundige modellen die de impact van vaccins en mAb’s bij de bestrijding van antibioticaresistentie kunnen voorspellen, waardoor besluitvormers prioriteit kunnen geven aan ontwikkeling van de meest veelbelovende nieuwe vaccins en mAb’s. Er zal door de projectpartners ook een duurzaamheidsplan worden ontworpen om langdurige toegang tot de projectresultaten, inclusief de modellen, te garanderen, ook na beëindiging van het PrIMAVeRa-project.