Jaarlijks krijgen in Nederland zo’n 30 zwangere vrouwen te horen dat ze borstkanker hebben

Borstkanker tijdens de zwangerschap is een andere soort ziekte dan borstkanker bij niet-zwangeren. Zwangere vrouwen hebben bij diagnose vaker een grotere tumor en een agressievere soort borstkanker, waardoor hun vooruitzichten minder goed zijn. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van medisch oncoloog Britt Suelmann, werkzaam in het UMC Utrecht. Dinsdag 29 maart promoveerde Britt op dit onderzoek.

Jaarlijks krijgen in Nederland zo’n 30 zwangere vrouwen te horen dat ze borstkanker hebben. In de afgelopen jaren is de behandeling van borstkanker tijdens de zwangerschap sterk verbeterd. We weten nu welke behandelingen tegen borstkanker veilig zijn voor zwangere vrouwen en voor het ongeboren kind. Hierdoor zijn er behandelopties bijgekomen voor zwangere vrouwen met borstkanker. Maar het is nog steeds niet duidelijk hoe de ziekte ontstaat en wat de invloed van de zwangerschap op de borstkanker is. 

In haar promotieonderzoek stelde medisch oncoloog Britt Suelmann van het UMC Utrecht zich als doel om hier meer inzicht in te krijgen. “Borstkanker tijdens de zwangerschap is een heel heftige diagnose,” aldus Britt. “Veel vrouwen denken dat zoiets hen niet zal overkomen. Maar het gaat toch om tientallen vrouwen per jaar.”

Meer bewustwording voor borstkanker tijdens de zwangerschap 
Vrouwen die in verwachting zijn, hebben gemiddeld genomen een grotere borsttumor dan niet-zwangere jonge vrouwen. Bij de zwangeren zijn er ook vaker uitzaaiingen in de okselklieren. De overlevingskansen zijn dan ongunstiger. 

Britt: “Ik vind het belangrijk dat er meer aandacht en bewustzijn komt voor deze ziekte.  Zwangere vrouwen zijn een kwetsbare groep. Ze moeten aan de bel durven te trekken als ze denken dat er iets mis is.”

Grootste onderzoek naar borstkanker in de zwangerschap wereldwijd
Tijdens haar promotie onderzocht Britt de kenmerken van de borsttumoren van 744 Nederlandse vrouwen die borstkanker kregen tijdens de zwangerschap, of tot 6 maanden na de bevalling. Deze gegevens komen uit een Nederlandse pathologiedatabank waarin informatie staat opgeslagen van vrouwen die tussen 1988 en 2019 deze diagnose kregen. 

Voor haar onderzoek gebruikte Britt verschillende pathologische kenmerken van de borsttumoren; dit zijn anonieme gegevens. Ze vergeleek de gegevens van de borsttumoren van de zwangeren met borsttumoren van vrouwen van dezelfde leeftijd die niet zwanger waren. Wereldwijd is dit het grootste onderzoek naar borstkanker in de zwangerschap tot nu toe.

Borstkanker tijdens de zwangerschap is een andere ziekte
Uit het onderzoek van Britt blijkt dat borstkanker tijdens de zwangerschap een andere soort kanker is dan borstkanker bij niet-zwangeren. Bij zwangere vrouwen komen 2 vormen van borstkanker vaker voor, namelijk HER2-positieve borstkanker en triple-negatieve borstkanker. Deze soorten zijn agressiever, wat wil zeggen dat de kankercellen sneller groeien en delen, en eerder uitzaaien. Ze zijn daardoor moeilijker te behandelen. 

Wat opvalt in Britts onderzoek is dat hormoongevoelige borstkanker – de meest voorkomende vorm van borstkanker – juist minder vaak voorkomt bij zwangere vrouwen. “Bij een zwangerschap maakt het vrouwelijk lichaam veel hormonen aan. Die hormonen lijken op een andere manier invloed te hebben op het ontstaan van de borstkanker. Ze zorgen voor een nog snellere groei van de kankercellen,” legt ze uit. 

Analyse van borsttumoren per trimester van de zwangerschap
Wat nog meer uniek is aan Britts onderzoek is dat ze de weefselkenmerken van de borsttumoren heeft onderverdeeld naar de trimesters van de zwangerschap. Een zwangerschap bestaat uit 3 trimesters van elk 3 maanden. Ook analyseerde ze de tumorkenmerken van vrouwen na de bevalling, waarbij ze een onderscheid maakte tussen vrouwen die borstvoeding of kunstmelk gaven. 

Britt: “Uit het onderzoek blijkt dat borsttumoren die ontdekt zijn in het tweede en derde trimester andere kenmerken hebben en meer agressief zijn dan tumoren uit het eerste trimester. Ook tumoren van vrouwen die borstvoeding gaven zijn meer agressief. De overleving van deze groepen is ook slechter.”

DNA-onderzoek van borsttumoren in de zwangerschap
Ook onderzocht Britt het DNA van een aantal triple-negatieve borsttumoren. Hieruit bleek dat het DNA van de borstkankers van de vrouwen die in verwachting waren andere mutaties (foutjes in het DNA) bevat dan de tumoren van de niet-zwangere vrouwen. Britt concludeert dat het DNA van borsttumoren bij zwangere vrouwen anders is en dus ook op DNA-niveau een andere behandeling moet krijgen. “We gaan dit DNA-onderzoek verder uitbreiden, zodat we nog meer kennis kunnen opdoen om welke mutaties het precies gaat en hoe die het beste behandeld kunnen worden,” licht ze toe. 

Adviezen voor de behandeling van borstkanker in de zwangerschap
Samenvattend laat Britts onderzoek zien dat borstkanker tijdens de zwangerschap een ziekte is met uiteenlopende kenmerken. Per vrouw is het heel belangrijk om de soort borstkanker te bepalen en op basis hiervan een zo optimaal mogelijk behandelplan te maken. Hierbij zijn ook het trimester van de zwangerschap en het al dan niet geven van borstvoeding belangrijke informatie. 

Britt: “Met deze gegevens kunnen we per vrouw met borstkanker in de zwangerschap een behandeling op maat gaan maken, wat hopelijk gaat leiden tot nog betere uitkomsten voor deze kwetsbare groep patiënten.” 

Informatie over het proefschrift
Britt Suelmann promoveerde op dinsdag 29 maart aan de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht. Haar promotoren zijn prof. Paul van Diest en prof. Elsken van der Wal, co-promotor is Carmen van Dooijeweert. Het proefschrift is getitield: Towards personalized care in pregnancy-associated breast cancer; the importance of the clinicopathologic profile.

Meer informatie en handige links
Profielpagina van Britt Suelmann
Hoe herken je borstkanker in de zwangerschap? Lees meer op kanker.nl.
Stichting Ster(k): vereniging voor vrouwen met kanker in de zwangerschap
Borstkankervereniging Nederland, de patiëntenvereniging voor iedereen die met borstkanker te maken heeft