Invriezen van eierstokweefsel kan een oplossing zijn

Na een kankerbehandeling kan eierstokweefsel teruggeplaatst worden en herstelt bij de meerderheid van de patiënten de vruchtbaarheid

Voor sommige vrouwen die onvruchtbaar dreigen te worden door chemotherapie kan het invriezen van eierstokweefsel een oplossing zijn. Na de kankerbehandeling wordt dit weefsel teruggeplaatst en herstelt bij de meerderheid van de patiënten de vruchtbaarheid. Maar hoe weet je zeker dat er geen uitzaaiingen in de eierstok zitten? Die vraag beantwoordt gynaecoloog in opleiding Inge Peters in haar proefschrift, waarop ze 10 januari promoveerde.

Jonge vrouwen met kanker krijgen een hoop op hun bordje. Naast de ingrijpende behandeling, krijgen ze vaak ook te maken met de consequenties hiervan voor hun vruchtbaarheid. “Door de chemotherapie kunnen eierstokken beschadigd raken, waardoor sommige vrouwen onvruchtbaar worden en vroeg in de overgang komen”, aldus Peters. Voor vrouwen, en met name jonge meisjes, bij wie het invriezen van eicellen of embryo’s geen optie is, is er in veel gevallen de mogelijkheid om hun eierstokweefsel voorafgaand aan de chemotherapie in te vriezen. Na terugplaatsing van dit eierstokweefsel kunnen zij weer zwanger worden.

Tumorcellen in eierstokweefsel
In Nederland zijn dankzij het terugplaatsen van eierstokweefsel in het LUMC al drie gezonde baby’s geboren. Daarnaast zijn wereldwijd inmiddels 130 succesgevallen gerapporteerd. “Omdat deze vrouwen kanker hebben gehad, houden we rekening met het risico dat er tumorcellen kunnen zitten in het eierstokweefsel. Daarom is het invriezen van eierstokweefsel niet bij iedere patiënt mogelijk. Deze tumorcellen zouden na terugplaatsing van het eierstokweefsel weer kunnen gaan groeien en leiden tot terugkeer van kanker bij de patiënt. Dit willen we natuurlijk voorkomen, vooral omdat deze patiënten nog een leven voor zich hebben”, legt Peters uit. 

Ze ging op zoek naar nieuwe technieken om de tumorcellen op te sporen, omdat de huidige methode niet ideaal is. “Aangezien de huidige methode het eierstokweefsel ongeschikt maakt voor terugplaatsing, wordt momenteel  een klein fragmentje van de eierstok op uitzaaiingen onderzocht, bij wijze van een steekproef. Als dit fragmentje schoon is, wordt het overige weefsel teruggeplaatst. De voorafkans op uitzaaiingen wordt hierbij altijd meegewogen.” 

Nieuwe methoden
Om meer zekerheid te krijgen over de aanwezigheid van tumorcellen in het terug te plaatsen weefsel onderzocht Peters of een nieuwe methode hiervoor geschikt is. Ze vond twee veelbelovende opties, die een belangrijke stap voorwaarts kunnen betekenen. Bij de nieuwe technieken kan het terug te plaatsen weefsel mogelijk wél worden onderzocht. En een mooie bijkomstigheid is dat met één van de twee methoden ook het aantal eicellen in het weefsel zichtbaar wordt, zodat de eierstokfragmenten met de grootste kans op herstel van de vruchtbaarheid kunnen worden teruggeplaatst. 

De technieken moeten nog worden geperfectioneerd, maar Peters hoopt dat ze snel de behandelkamer bereiken. “De overleving van kanker wordt gelukkig steeds beter en verlies van vruchtbaarheid heeft ernstige gevolgen voor de kwaliteit van leven van de patiënt. Het zou dus waanzinnig zijn als we voor deze groep vrouwen en jonge meisjes iets kunnen betekenen.” 

Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door financiering van DSW Zorgverzekeraar en Stichting Zabawas.

Tags bij dit artikel:

• Chemotherapie
• LUMC
• proefschrift
• gynaecoloog
• kankerpatiënt
• uitzaaiingen
• vruchtbaarheid
• eierstokweefsel
• eicellen
• tumorcellen
• ingevroren
• eierstok
• embryo’s