Veroudering kan versneld worden door hoger BMI

Een BMI-verhoging van 5 staat volgens de onderzoekers ongeveer gelijk aan een 1 jaar oudere biologische leeftijd

Uit een omvangrijke studie onder leiding van de Universiteit Maastricht (UM) blijkt dat een hogere body mass index (BMI) gepaard gaat met kortere telomeren, met name bij personen onder de 60 jaar. Telomeerlengte, gemeten in witte bloedcellen, wordt ook wel gezien als signaal voor veroudering. Een BMI-verhoging van 5 staat volgens de onderzoekers ongeveer gelijk aan een 1 jaar oudere biologische leeftijd. De resultaten van de studie zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift American Journal of Clinical Nutrition.

Telomeren
Telomeren zijn de uiteinden van chromosomen, die bij elke celdeling een stukje korter worden. Wanneer de telomeren te kort worden kan een lichaamscel slijtage oplopen en hierdoor niet meer delen of zelfs sterven. Telomeerlengte, gemeten in witte bloedcellen, wordt daarom ook wel gezien als signaal voor veroudering. "Telomeren kun je misschien het beste zien als een ouderwetse strippenkaart, een strip wordt dan gevormd door een aantal baseparen. Wij vermoeden dat een milde chronische ontsteking en oxidatieve stress van invloed zijn op de snelheid van verkorten van de telomeren", aldus hoofdonderzoeker Marij Gielen. "Obesitas gaat gepaard met zo'n milde ontsteking en zou dus de verkorting van de telomeren kunnen versnellen. Het betekent dat een persoon met obesitas kortere telomeren zal hebben dan iemand met een gezond gewicht van dezelfde kalenderleeftijd."

TELOMAAS
Om hun vermoeden te kunnen staven, verzamelde het onderzoeksteam, onder leiding van hoogleraar Complexe Genetica prof. dr. Maurice Zeegers, alle beschikbare wetenschappelijke studies voor een gedegen analyse onder de projectnaam TELOMAAS. Uiteindelijk konden de Maastrichtse wetenschappers 87 verschillende studies met data van meer dan 146.000 onderzoeksdeelnemers uit de hele wereld analyseren. De analyses zijn voor alle 146.000 deelnemers uitgevoerd en apart voor drie leeftijdscategorieën: 'jong' (18-60 jaar), 'midden' (61-75 jaar) en 'oud' (> 75 jaar). Hieruit bleek dat een hogere BMI inderdaad gepaard gaat met een kortere telomeerlengte in witte bloedcellen. Voor alle leeftijdscategorieën samen gaat een verhoging van 1 BMI gepaard met een verschil in telomeerlengte van -4 baseparen. Bij personen onder de 60 jaar is dit effect ongeveer twee keer zo groot: ongeveer -8 baseparen. Een gezond individu heeft jaarlijks een afname in telomeerlengte van 25 baseparen. Dit betekent dat een verhoging van 5 BMI gelijk staat aan een ongeveer 1 jaar oudere biologische leeftijd.

Levensfase
"Omdat we nu hebben aangetoond dat een hogere BMI samengaat met een kortere telomeerlengte die dus niet in elke levensfase hetzelfde is, kunnen we verder onderzoek starten", vertelt Marij Gielen. "We willen met de TELOMAAS-groep in de toekomst werken aan studies die herhaaldelijk en dus op verschillende leeftijden BMI en telomeerlengte meten bij deelnemers. Op die manier kunnen we ook iets zeggen over daadwerkelijke versnelde verkorting, en mogelijk ook over versnelde veroudering, voor elke afzonderlijke levensfase. Daarnaast willen we graag de relatie onderzoeken tussen ziekten die zijn gerelateerd aan obesitas, zoals bijvoorbeeld diabetes, en telomeerlengte. Maar ook de relatie tussen telomeerlengte en hoge ouderdom is een bijzonder interessant onderzoeksterrein."

Tags bij dit artikel:

• veroudering
• BMI
• biologische
• Maastricht UMC+
• leeftijd
• obesitas
• oudere
• Universiteit Maastricht
• Body Mass Index
• chromosomen