Zichtbare schade aan de hersenen en cognitieve problemen door ongezonde leefstijl

Iemand die door een ongezonde leefstijl risico loopt op dementie op latere leeftijd, heeft nu al zichtbare schade aan de hersenen en cognitieve problemen. Onderzoek van het Maastricht UMC+ toont dit aan op basis van afgenomen vragenlijsten en hersenscans van ruim 4.000 mensen. Deze uitkomsten onderstrepen het belang van leefstijl om de hersenen gezond te houden en dementie te voorkomen.

De resultaten van dit onderzoek, onder leiding van dr. Sebastian Köhler, zijn op 25 augustus 2021 gepubliceerd in de online editie van Neurology®, het medische wetenschappelijke tijdschrift van de American Academy of Neurology.

LIBRA-vragenlijst
De 4.164 deelnemers aan het onderzoek vulden de zogenaamde LIBRA-vragenlijst (Lifestyle for Brain Health) in. Vervolgens kregen de deelnemers een individueel risicoprofiel, waaruit het risico op dementie blijkt. Dit profiel is voornamelijk gebaseerd op leefstijlfactoren, zoals voeding, overgewicht, roken en hoge bloeddruk. Deze factoren hebben namelijk invloed op de ontwikkeling van dementie.

Nu al hersenschade
Het risicoprofiel beschrijft de mogelijkheid dat een persoon op latere leeftijd dementie ontwikkelt. Echter, dit onderzoek laat zien dat er, bij een verhoogd risico op dementie, al sprake is van hersenschade vóórdat de ziekte zich daadwerkelijk manifesteert. Deze schade bestaat uit krimp van de hersenen en schade aan vaten in de hersenen. Bovendien hebben mensen met risico op dementie meer moeite met informatieverwerking, uitvoering van complexe taken en aandacht. Mannen met een slechte LIBRA-score hebben daarnaast een kleiner volume grijze materie (weefsel in de hersenen) en meer problemen met het geheugen. Verder onderzoek moet dit verschil tussen mannen en vrouwen verder duiden.

Voortekenen
Universitair hoofddocent en onderzoeker Sebastian Köhler: “We wisten al dat mensen met een ongezonde leefstijl meer risico hebben op dementie. Maar ons onderzoek toont nu ook aan dat de voortekenen van dementie daadwerkelijk al aanwezig zijn, namelijk schade aan de hersenen en cognitieve problemen. Dat is slecht maar ook goed nieuws, want aan die slechte voortekenen kunnen mensen iets doen.”

Voorkomen
Er is namelijk veel ruimte om te werken aan de leefstijlfactoren die het risico op dementie verhogen. Köhler: “Als je op je 55e een hoog risicoprofiel hebt, kan je het dementie-risico verlagen door bijvoorbeeld te stoppen met roken of te kiezen voor een gezonder dieet. We verwachten dat je daarmee ook verdere schade aan je hersenen en cognitieve problemen kunt voorkomen. Ons onderzoek laat zien hoe ontzettend belangrijk een gezonde leefstijl is voor de hersenen, op korte én op lange termijn.”

De Maastricht Studie
Dit onderzoek is onderdeel van de Maastricht Studie. De 4.164 deelnemers doen mee aan dit grootschalige onderzoek in de regio Maastricht/Heuvelland naar de oorzaken en gevolgen van diabetes type 2 en andere chronische ziekten.