Het aantal meldingen steeg van 180 in 2013 naar 484 in 2022

In tien jaar tijd is het aantal meldingen van longontsteking, bij mensen die in Nederland besmet raakten met legionellabacteriën, meer dan verdubbeld. Het aantal meldingen steeg van 180 in 2013 naar 484 in 2022. In 2021 was er zelfs een piek van 555 meldingen. De stijging lijkt deels te komen door het type weer.  Dit blijkt uit een inventarisatie van het RIVM.  

De meeste mensen worden niet ziek van legionellabacteriën. Maar sommige mensen lopen meer risico. Zij kunnen na het inademen van de bacteriën ernstige longontsteking krijgen. Hierbij gaat het vaak om mensen ouder dan 60, mensen met chronische ziektes aan de luchtwegen (zoals COPD(Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronische bronchitis of longemfyseem) )), mensen met afweerstoornissen en rokers.  

Oorzaken van stijging meldingen 
Een deel van de stijging van het aantal meldingen komt doordat er meer ouderen zijn. Daarnaast lijkt de stijging samen te hangen met verspreiding van legionellabacteriën in de buitenlucht. Uit eerder onderzoek is bekend dat een bepaald type weer de verspreiding van legionellabacteriën beïnvloedt. Een reden hiervoor is dat bij vochtige, bewolkte weersomstandigheden legionellabacteriën langer kunnen overleven in de lucht. Daardoor kunnen ze zich verder verspreiden. Vooral bij hevige regenval na een periode van warm en droog weer waren er pieken in het aantal meldingen te zien. 

Bronnen die water vernevelen 
Mensen kunnen met legionellabacteriën besmet raken als zij ze inademen via hele kleine waterdruppeltjes. De waterdruppeltjes ontstaan bijvoorbeeld tijdens het douchen of bij gebruik van een bubbelbad. De hele kleine druppeltjes met legionellabacteriën kunnen ook  uit bronnen komen die water vernevelen in de buitenlucht. Dat zijn bijvoorbeeld afvalwaterzuiveringsinstallaties en ‘natte koeltorens’ (waterinstallaties die nodig zijn voor de airconditioning in grote kantoorgebouwen en ziekenhuizen). Hoe groot de invloed is van dit soort bronnen in de buitenlucht op het aantal mensen met een longontsteking is nog onduidelijk. Daar is meer onderzoek voor nodig.  

Legionellabesmetting  voorkomen? 
Bij sommige installaties is legionellapreventie wettelijk verplicht zoals natte koeltorens en leidingwaterinstallaties van ziekenhuizen, hotels en zwembaden. Daar zijn regels voor. De kans dat iemand thuis ziek wordt door de legionellabacterie is klein. De volgende tips kunnen helpen om groei van legionellabacteriën te beperken:  

  • Stel de warmwaterbereider, zoals de boiler of combiketel, af op minimaal 60 °C. 
  • Zet de cv-ketel of combiketel niet in de ECO-stand als u maar weinig of kort warm water gebruikt. In de ECO-stand duurt het even voordat de hoogste temperatuur van het water wordt bereikt. Het is belangrijk dat warmwaterleidingen regelmatig voor enkele minuten de hoogste temperatuur halen. Bijvoorbeeld tijdens het douchen. 
  • Maak apparaten die water vernevelen of sproeien regelmatig schoon. Bijvoorbeeld bubbelbad, luchtbevochtiger of apneu-apparaat. Maak het apparaat na gebruik direct leeg.  
  • Heeft u (bijna) de pensioenleeftijd en/of heeft u chronische ziektes? Vervang dan elke 2 à 3 jaar de doucheslang en douchekop en laat de thermostatische mengkraan reinigen. 

Bron: RIVM