Goedenacht, welkom bij ZorgKrant.nl

Psychologisch specialisten zijn tevreden over de inhoud van hun werk, maar vinden dat hun expertise nog niet volledig wordt ingezet en gewaardeerd. Daarnaast ervaren ze een hoge werkdruk en weinig autonomie. Een kwart overweegt daarom uit loondienst te gaan en zich als zzp’er te laten inhuren. Zorgelijk, vindt de Nederlandse Vereniging voor Gezondheidspsychologie en haar specialismen (NVGzP), die pleit voor meer autonomie en een bredere inzet van psychologisch specialisten.
 
Psychologisch specialisten, bestaande uit klinisch psychologen en klinisch neuropsychologen, zijn een relatief jonge beroepsgroep. Zij bieden complexe psychologische zorg. Daarbij combineren zij wetenschap met praktijk en werken zij in management en beleid.  Sinds 2005 is de klinisch psycholoog een wettelijk erkend specialisme. In 2008 werd de klinisch neuropsycholoog daaraan toegevoegd.

Uit een onderzoek dat beroepsvereniging NVGzP hield onder haar leden, blijkt dat de meeste psychologisch specialisten hun werk inhoudelijk uitdagend en afwisselend vinden. Zij halen er veel voldoening uit om hoge kwaliteit van specialistische zorg te bieden in afstemming met de individuele patiënt. Belangrijke elementen hierbij zijn de verbinding met andere zorgprofessionals en het maatschappelijk belang. Bijna twee derde van de ondervraagde NVGzP-leden waardeert het werk met een 8 of hoger.
 
Ontevreden over randvoorwaarden
Over de ‘randvoorwaarden’ van het vak zijn psychologisch specialisten echter een stuk minder tevreden. Zij geven aan dat hun expertise niet volledig wordt ingezet of gewaardeerd. Dit is met name het geval als het gaat om de inhoud van de zorg, de eindverantwoordelijkheid voor de zorg en het mede bepalen van beleid. Daarnaast ervaren ze een hoge werkdruk. Deze wordt vaak veroorzaakt door een hoge administratielast en een te lage beloning in vergelijking met specialisten op hun eigen postacademische niveau, zoals medisch specialisten. Een kwart van de psychologisch specialisten in loondienst overweegt daarom de stap naar vrijgevestigd te zetten, zodat ze meer autonomie hebben, minder last hebben van de werkdruk en beter kunnen worden beloond.
 
Betrek psychologisch specialist bij beleidskeuzes
Boukje Lobbrecht, klinisch psycholoog en vicevoorzitter van de NVGzP, vindt de uitkomsten zorgelijk. ‘Natuurlijk is het prima als een psychologisch specialist voor een vrijgevestigd bestaan kiest. Maar het zou jammer zijn als deze gemotiveerde, relatief jonge groep specialisten die keuze enkel zou maken uit ontevredenheid over de randvoorwaarden.’

Volgens Lobbrecht biedt de uitkomsten van het onderzoek diverse aanknopingspunten voor verbeteringen. ‘Maak meer gebruik van de inhoudelijke kennis van psychologisch specialisten, zeker gezien de uitdagingen waar de zorg zoals de ggz voor staat. Het past bij hun intrinsieke motivatie, expertise en kernkwaliteiten om iedere individuele patiënt gespecialiseerde zorg te bieden. We willen dat ze beter worden betrokken bij beleidskeuzes, omdat ze naast inhoudelijk specialist ook opgeleid zijn voor management en beleidstaken. De respondenten doen in het onderzoek een duidelijke oproep om meer te vertrouwen op hun deskundigheid. We hopen dat die handschoen wordt opgepakt en werken daar graag in samen.’
 
Aanbevelingen
Concreet doet de NVGzP de volgende aanbevelingen:

• Werk meer samen met de psychologisch specialisten. Betrek hen op strategisch niveau en vergroot hun inspraak. Dat heeft niet alleen een positief effect op hun werkplezier, maar leidt ook tot betere zorg.
• Zet psychologisch specialisten in op de combinatie tussen kwaliteit en betaalbaarheid van zorg. Maak daarbij gebruik van hun rol als verbindend specialist.
• Betrek psychologisch specialisten bij innovatie. Als relatief jong specialisme zijn ze in staat vernieuwend samen te werken, over de ‘oude schotten’ in de zorg heen.
• Onderzoek waar meer autonomie mogelijk is. Psychologisch specialisten kunnen een hoge werkdruk aan, mits ze invloed kunnen uitoefenen op werkprocessen en inhoud.
• Zorg voor arbeidsvoorwaarden en randvoorwaarden die recht doen aan het specialistisch beroep, conform gelijke specialistische beroepsgroepen.
• Faciliteer werkprocessen en verminder de administratielast.
• Ga meer uit van de intrinsieke motivatie van psychologisch specialisten, in plaats van meer controle en productiedruk. Psychologische zorg is geen ‘product’!

Over het onderzoek
Het onderzoek is ingevuld door 164 psychologisch specialisten, waarvan een meerderheid in ggz-instellingen (56%) of ziekenhuizen werkt (12 %). Twee derde werkt in loondienst, een derde als zelfstandige (zzp of praktijkhouder).

Eerder onderzoek onder psychologisch specialisten in 2020 liet zien dat een derde onderdeel uitmaakt van de medische staf. Er is hierbij een duidelijk onderscheid zichtbaar tussen ziekenhuizen en ggz-instellingen: van de specialisten in de ggz neemt 18% deel aan de medische staf; in ziekenhuizen is dit aandeel 96%.

---

Tags bij dit artikel:

• specialisten
• autonomie
• klinisch psycholoog
• psychologische
• Ggz-instellingen
• medische staf
• hoge werkdruk