Focus op passende zorg nog hard nodig

De omslag naar passende zorg is nodig om de zorgkosten beheersbaar te houden en uitgestelde zorg in te halen

In 2020 en 2021 leverden zorgaanbieders en zorgverzekeraars een uitzonderlijke prestatie om de (financiële) continuïteit van de Nederlandse gezondheidszorg te waarborgen en patiënten de juiste zorg te bieden. Uit onze Integrale monitor medisch-specialistische zorg 2020/2021 blijkt dat de inzet van digitale zorg flink toenam en dat regionale samenwerking beter van de grond komt. Tegelijkertijd blijkt uit onze monitor dat de corona-uitbraak ook de kwetsbaarheden en uitdagingen van ons zorgstelsel nog duidelijker zichtbaar heeft gemaakt. Dit versterkt de noodzaak om sneller werk te maken van passende zorg. Deze beweging wil de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de komende jaren samen met partijen vormgeven.

Passende zorg
De omslag naar passende zorg is nodig om de zorgkosten beheersbaar te houden en uitgestelde zorg in te halen. Zorgverzekeraars, ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra (zbc’c) zien hier de noodzaak van in. Maar dit leidt nog niet altijd tot concrete afspraken in de contracten. Bovendien is vanwege COVID-19 de aandacht vooral uitgegaan naar de (financiële) continuïteit van zorgaanbieders. Wel is er meer aandacht dan voorgaande jaren voor (regionale) samenwerking, digitalisering van zorg en gepast gebruik. Ook maken partijen in 2020 meer afspraken over de inzet van transformatiegelden. Wat wel opvalt is dat zorgverzekeraars nauwelijks nog afspraken maken met zbc’s over de financiering van inhaalzorg en het opvangen van capaciteitsproblemen bij ziekenhuizen.

Bekostiging
In de huidige bekostiging zijn de financiële afspraken tussen zorgverzekeraars, ziekenhuizen en zbc’s vooral gebaseerd op productie. De NZa adviseert VWS dan ook om in een eventueel nieuw te sluiten bestuurlijk akkoord, afspraken te maken over het reduceren van productieprikkels in de huidige bekostiging. Door alternatieve bekostigingsafspraken in te zetten, kunnen ziekenhuizen en zbc’s worden beloond voor uitkomsten. En zo kan de beweging naar de juiste zorg op de juiste plek worden gestimuleerd.

De financiële afspraken tussen de dominante zorgverzekeraar, ziekenhuis en medisch-specialistisch bedrijf (msb) zijn in grote mate gelijkgericht (84%) en liggen dus in lijn met elkaar. Dit geldt niet of in mindere mate voor de financiële afspraken die het msb maakt met de aangesloten vakgroepen. De NZa ziet het dan ook als een positieve ontwikkeling dat een groot aantal msb’s inmiddels werkt aan het stapsgewijs implementeren van verdeelmodellen die minder zijn geënt op productie en die gelijkgerichtheid bevorderen. De NZa zal de voortgang hierop monitoren.

Dure geneesmiddelen
Tot slot blijkt uit de monitor dat de geneesmiddelenuitgaven blijven stijgen, ondanks dat ziekenhuizen en zorgverzekeraars zich inspannen om geneesmiddelen gepast in te zetten. De stijging in 2019 is wel minder groot dan in vorige jaren, maar door de stijging van uitgaven aan dure geneesmiddelen komt de betaalbaarheid van de overige medisch-specialistische zorg verder onder druk te staan. Ook bij de dure geneesmiddelen vergroot de coronacrisis de urgentie om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden.

Gezamenlijke inspanning
De beweging naar passende zorg kan alleen worden gemaakt als alle partijen het collectieve belang boven hun (financiële) belangen op de korte termijn plaatsen. Dit vraagt van alle partijen het tonen van lef, leiderschap en inzet van gelijkgerichtheid. De NZa moedigt zorgaanbieders aan om (meer) baanbrekende ideeën te initiëren die de transformatie van zorg faciliteren. Zij vraagt zorgverzekeraars om de plannen kritisch te beoordelen én mee te denken. Vervolgens is het belangrijk dat zij (transformatie)afspraken nog beter contractueel vastleggen.

Tags bij dit artikel:

• geneesmiddelen
• medisch-specialistische zorg
• NZa
• zorgaanbieders
• VWS
• zorgverzekeraar
• betaalbaarheid
• transformatie
• corona
• COVID-19