Het menselijk brein bestaat simpel gezegd uit twee componenten: witte stof en grijze stof

Patiënten met diabetes type 2 en het voorstadium daarvan (pre-diabetes) hebben minder hersenverbindingen en het netwerk van die verbindingen is aangetast. Dat concluderen wetenschappers van het Maastricht UMC+ na het bestuderen van ruim 2.200 MRI-scans afkomstig van deelnemers aan de Maastricht Studie. De afwijkingen in de hersenverbindingen van diabetespatiënten zijn overeenkomstig met een gezond persoon die tien jaar ouder is, voor pre-diabetes is dat verschil twee jaar. In het wetenschappelijk tijdschrift Diabetes Care publiceerden de onderzoekers onlangs hun resultaten.

Het menselijk brein bestaat simpel gezegd uit twee componenten: witte stof en grijze stof. De grijze stof wordt gevormd door de cellichamen van zenuwcellen. Dit is de plek waar informatie wordt verwerkt. De witte stof is een soort verbindingsnetwerk dat bestaat uit de uitlopers van de zenuwcellen, waarmee de communicatie wordt geregeld en informatie wordt uitgewisseld. Zie het als de 'bedrading' van de hersenen. Naarmate mensen ouder worden, wordt het aantal verbindingen minder en gaat de kwaliteit van het netwerk achteruit. Dit proces blijkt zich nu al veel sneller af te spelen bij diabetespatiënten en mensen met pre-diabetes.

Hersenscans
De wetenschappers maakten gebruik van data uit De Maastricht Studie, een grootschalig onderzoek naar risicofactoren, oorzaken en gevolgen van diabetes type 2. Deelnemers aan de studie worden volledig gescreend en krijgen onder meer een MRI-scan van het brein. Voor het huidige onderzoek werden 2.219 hersenscans gebruikt, waarvan 510 van diabetespatiënten en 348 van mensen met pre-diabetes. Daarbij werd de totale hoeveelheid aan witte stof, het aantal verbindingen tussen 94 verschillende hersengebieden en de kwaliteit van het netwerk in kaart gebracht.

Verslechtering
Bij diabetespatiënten bleken verschillende verbindingen tussen hersengebieden in volume te zijn afgenomen en het netwerk van die verbindingen minder goed georganiseerd. Opmerkelijk daarbij was dat het niet alleen verbindingen betrof binnen de linker- of rechterhersenhelft, maar ook tussen de twee hersenhelften was de witte stof aangedaan. "Dat houdt in dat de communicatie tussen hersengebieden dus verslechtert", zegt hoofdonderzoeker en neurowetenschapper dr. Jaap Jansen. "Vergelijk je het patroon van een diabetespatiënt met dat van een gezond persoon die tien jaar ouder is, dan zien je een nagenoeg vergelijkbare verslechtering." Bij mensen met pre-diabetes was ook een afname waarneembaar, maar dit beperkte zich tot de verbindingen binnen de linker- of rechterhersenhelft. Desalniettemin is dit te vergelijken met het patroon van een gezond persoon die twee jaar ouder is.

Gezonde leefstijl
"Dat diabetes type 2 schade veroorzaakt aan onder meer kleine bloedvaatjes in het lichaam en hersenweefsel is reeds bekend", zegt Jansen. "Maar we krijgen steeds meer aanwijzingen dat die schade zich ook al manifesteert bij pre-diabetes." De onderzoekers benadrukken daarom het belang van een gezonde leefstijl. Jansen: "Mensen die pas in het voorstadium van diabetes zitten, kunnen de gezondheidsschade namelijk nog omkeren. Door gezonder te gaan eten en meer te bewegen kan het krijgen van diabetes mogelijk worden voorkomen."