Alzheimereiwit gekoppeld aan geheugenproblemen

Onderzoekers zijn er voor het eerst in geslaagd om bij ouderen te achterhalen hoe alzheimereiwit zich in de hersenen verspreidt.

Wetenschappers van de Universiteit Maastricht (UM) en de Harvard Medical School in de Amerikaanse stad Boston zijn er voor het eerst in geslaagd om bij ouderen te achterhalen hoe alzheimereiwit zich in de hersenen verspreidt. Bovendien konden de onderzoekers deze verspreiding ook daadwerkelijk koppelen aan geheugenproblemen. De bevindingen van het internationale onderzoeksteam zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Neuroscience.

Alzheimereiwit
De ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie, wordt gekenmerkt door de opstapeling van twee eiwitten in de hersenen, namelijk het amyloïd en het tau-eiwit. Eerder onderzoek liet zien dat de opstapeling van deze eiwitten plaatsvindt al jaren voordat de eerste symptomen, zoals geheugenverlies, merkbaar zijn. Het team van de Maastrichtse wetenschapper Heidi Jacobs en Harvard-professor Keith Johnson onderzocht in Boston zes jaar lang 256 gezonde ouderen tussen de 64 en 90 jaar oud. Die periode stelde de onderzoekers in staat om de verspreiding van eiwitten in de hersenen te koppelen aan veranderingen in geheugenprestaties.

Witte stof
Om het tau-eiwit in levende personen te kunnen meten, gebruikten de onderzoekers een radioactief stofje, een zogenoemde PET-tracer, dat zich specifiek bindt aan dit alzheimereiwit. Zo konden de wetenschappers achterhalen dat het tau-eiwit zich verspreidt via de verbindingen tussen hersencellen, de zogenoemde witte stof. Dit proces wordt op zijn beurt weer gestimuleerd door het andere alzheimereiwit, amyloïd bèta. In de wereld van het alzheimeronderzoek is al langer bekend dat de opstapeling van deze eiwitten in de hersenen leidt tot geheugenproblemen. De studie van Jacobs en haar Amerikaanse collega's laat nu zien hoe de wisselwerking tussen het amyloïd en het tau-eiwit precies plaatsvindt en ook daadwerkelijk leidt tot geheugenproblemen, of zelfs beginnende dementie.

Vroegdiagnostiek
De vinding van Jacobs en haar team betekent een belangrijke stap in het onderzoek naar een mogelijke behandeling voor de ziekte van Alzheimer. Juist omdat de eerste aanzet tot de ziekte plaatsvindt al lang voordat de eerste symptomen merkbaar zijn, wil Heidi Jacobs het onderzoek uitbreiden. "Voor het inmiddels gepubliceerde onderzoek keken we alleen naar gezonde ouderen tussen de 64 en 90 jaar oud. Maar dat is relatief oud als je het hebt over vroegdiagnostiek, " aldus de geboren Vlaamse. "Daarom zijn we nu bezig met een vervolgstudie, waarin we gaan kijken naar mensen tussen de 20(!) en 90 jaar oud." Het onderzoek in Boston werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Alzheimer Nederland.

Tags bij dit artikel:

• dementie
• ziekte van Alzheimer
• hersenen
• Maastricht UMC+
• wetenschappelijk
• Universiteit Maastricht
• Harvard Medical School
• geheugenproblemen
• onderzoeksteam
• alzheimereiwit