Personen met een verslaving laten veranderde hersenactiviteit zien

Neurostimulatie van hersenen onderzocht als behandeling voor verslaving

Een drugsverslaving heeft grote impact op iemands leven en is schadelijk voor de gezondheid. Hersenonderzoek heeft aangetoond dat personen met een verslaving veranderde hersenactiviteit laten zien in bepaalde gebieden van het brein. Ilse Verveer onderzocht tijdens haar promotie of het stimuleren (via non-invasieve elektrische neurostimulatie) van deze gebieden verslavingsgedrag kan beïnvloeden. De behandelmethode hielp beperkt met het terugdringen van verslaving, maar liet wel interessante veranderingen in hersenactiviteit zien die uitnodigen tot vervolgonderzoek.

Personen die een serieuze poging doen om te stoppen met roken of drugsgebruik ervaren hier vaak grote moeilijkheden bij. Dit valt te verklaren aan de hand van de werking van de hersenen bij verslaving. “Verslaving wordt namelijk gekenmerkt door een hyperactief beloningsysteem in het brein. Hierdoor is er een sterk verlangen naar sigaretten of drugs”, vertelt promovendus Ilse Verveer van de Erasmus School of Behavioral Sciences. Het controlesysteem in de prefrontale cortex is juist minder actief, waardoor dit verlangen niet gecontroleerd kan worden. Hierdoor zullen mensen met een verslaving toch gaan roken of drugs gebruiken, zelfs als er een wens is om te stoppen.

Kennis over de hersenen vertalen naar behandelmethoden
Tot dusver zijn weinig pogingen gedaan om deze neuropsychologische kennis over verslaving te vertalen naar de verslavingszorg. De huidige behandelingen brengen wel veranderingen in de hersenen teweeg, maar deze beïnvloeden niet specifiek de hersendelen die betrokken zijn bij verslaving. Recent verslavingsonderzoek heeft zich daarom gefocust op innovatieve methodes die direct invloed kunnen uitoefenen op specifieke delen van het brein, zoals de prefrontale cortex.

Transcranial Direct Current Stimulation
Een van deze methodes is non-invasieve elektrische neurostimulatie, in de vorm van transcranial Direct Current Stimulation (tDCS). Uit eerder onderzoek bleek dat tDCS, aangebracht over het controlesysteem van het brein in de prefrontale cortex, op korte termijn het verlangen naar een sigaret of drugs kan verminderen. Dat riep de vraag op of de methode ook op langere termijn helpt bij de behandeling van verslaving. De centrale doelstelling van het proefschrift was daarom om de langere termijneffecten van tDCS verder te onderzoeken door te kijken naar de effecten van meerdere sessies op het gebruik van, en het verlangen naar sigaretten en drugs (cocaïne).

Geen verandering van gedrag, wel verandering van hersenactiviteit
De resultaten van deze dissertatie leverden geen sterk bewijs voor voordelige effecten tDCS in de behandeling van roken en cocaïneverslaving. In tegenstelling tot de oorspronkelijke hypothese nam de hersenactiviteit in het gestimuleerde deel van de hersenen juist af. Toch was er geen gedragsverandering meetbaar. Verveer: “Mogelijk dat de hersenactiviteit efficiënter is geworden door tDCS, wat duidt op een betere werking van de betrokken hersengebieden. Dat konden we nu alleen nog niet in kaart brengen omdat we deze waarneming niet zagen aankomen.”

Vervolgonderzoek neurostimulatie bij verslaving
De bevindingen geven genoeg aanleiding tot verder vervolgonderzoek. Het onderzoek naar neurostimulatie staat volgens Verveer nog in de kinderschoenen. “We hebben nu een vrij breed gebied gestimuleerd, maar het is nog de vraag wat het ideale targetgebied is. Mogelijk dat we die met nieuwe methoden nog specifieker kunnen stimuleren.” Bij de patiënten met een crack-cocaïne verslaving nam de kans op drugsgebruik wel iets af. “Een mogelijk verklaring is dat die groep zeer gemotiveerd is om te stoppen. Dus het zou kunnen dat tDCS beter helpt bij een sterk gemotiveerde doelgroep.”

Tags bij dit artikel:

• Verslavingszorg
• drugsgebruik
• verslaving
• hersenonderzoeker
• Erasmus Universiteit Rotterdam