Ontwikkeling nieren van te vroeg geboren kinderen onderzocht

De nieren zijn de filters van het lichaam

De nieren ontwikkelen zich tijdens de zwangerschap, en de aanleg ervan is afgerond voor de uitgerekende datum van de bevalling. Bij te vroeg geboren kinderen is de nierontwikkeling niet voltooid. Het Radboudumc start nu samen met Maastricht UMC+ een studie naar de nieren van deze kinderen. Hiervoor ontvangen de onderzoekers een subsidie van de Nierstichting. 

De nieren zijn de filters van het lichaam. Ze scheiden de afvalstoffen van het bloed en deze komen vervolgens in de urine terecht. Ze bestaan beide uit een miljoen kleine filtertjes. Deze filters hebben mensen vanaf de geboorte: er komen er geen meer bij. Kinderen die te vroeg geboren worden (premature kinderen) ontwikkelen minder nierfilters. Dit geldt ook voor kinderen die tijdens de zwangerschap een infectie oplopen of kinderen waar rondom de geboorte sprake is van zuurstofgebrek. Als compensatie moeten deze filters vervolgens harder werken, waardoor onder meer hoge bloeddruk kan ontstaan. Ook slijten de filters sneller, waardoor er een aanzienlijk groter risico ontstaat op spontaan nierfalen. Als gevolg hiervan kan dialyse of niertransplantatie uiteindelijk noodzakelijk zijn.

Onderzoek met stamcellen
Om deze problemen later in het leven voor te zijn, en zelfs te voorkomen, is het nodig de nieraanleg te stimuleren voor die afgerond is bij het te vroeggeboren kind. Daarom starten het Radboudumc, MUMC+ en UMC Utrecht een onderzoek naar de behandeling met mesenchymale stamcellen. Deze cellen zijn voorlopercellen uit het beenmerg. Deze kunnen uitgroeien tot andere celtypen. Nog belangrijker is dat de cellen zeer goed in staat zijn om schadelijke ontstekingsreacties op een positieve manier bij te sturen. De onderzoekers verwachten dat behandeling met stamcellen de premature nieren kan helpen om de aanleg van nierfilters zo goed mogelijk te laten doorgaan.

Het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis loopt voorop in de zorg voor en onderzoek naar zeldzame en ernstige nierziekten bij kinderen. Michiel Schreuder is hoogleraar Kindernefrologie in het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis: “Het aantal nierfilters bij geboorte is allesbepalend voor de nierfunctie voor de rest van het leven. Daarom ben ik blij dat we met hulp van de Nierstichting kunnen onderzoeken hoe we de ontwikkeling van deze nierfilters kunnen stimuleren, zodat we de schadelijke langetermijneffecten kunnen beperken of voorkomen.”

Samenwerking binnen de Academische Alliantie
Het onderzoek, het PERSONAL project, vindt plaats binnen de Academische Alliantie, de samenwerking tussen het Radboudumc en MUMC+. In het kindergeneeskundelaboratorium van het Maastricht UMC+ verdiepen onderzoekers zich al jaren in de effecten van vroeggeboorte en ontstekingsreacties op bijvoorbeeld de longen, de hersenen en de darmen. Tim Wolfs is het hoofd van het laboratorium: “We zijn ontzettend gemotiveerd om de behandeling van vroeggeboren kinderen te verbeteren en interventies te ontwikkelen om gezondheidsproblemen op latere leeftijd te voorkomen.” 

Verschillende organen in beeld
Experimenten in diverse laboratoriummodellen hebben veelbelovende onderzoeksresultaten opgeleverd rondom stamceltherapie. Om deze interessante bevindingen nader te onderzoeken heeft MUMC+ een intensive care unit gebouwd waar door proefdieronderzoek de ontwikkeling van zoveel mogelijk organen na vroeggeboorte en ontstekingsstress in kaart gebracht worden. Het biedt ook mogelijkheden om therapieën te testen. Wolfs: “Met dit onderzoek kunnen we ook de nieren toevoegen. We volgen de dieren, in dit geval schapen, tot wel twaalf maanden, zodat we ook in kaart kunnen brengen wat ontwikkelingen en behandelingen in de premature fase kunnen betekenen voor de langere termijn.”

De Maastrichtse onderzoekers hebben de afgelopen jaren veel kennis opgedaan op het gebied van orgaanschade rondom vroeggeboorte en stamceltherapie. Zo leidt Wolfs een grote studie naar longschade bij te vroeg geboren kinderen. Ook doen Maastricht UMC+ en het Radboudumc beide mee aan het PREMSTEM project: onderzoek naar stamceltherapie voor het herstel van hersenschade na vroeggeboorte. Wolfs: “Stamceltherapie is veelbelovend. Onderzoek heeft laten zien dat het veilig is en het wordt al ingezet voor diverse diagnoses buiten de kindergeneeskunde. Behandeling van vroeggeboren kinderen met stamcellen komt steeds dichterbij. Dit onderzoek draagt daar weer aan bij.”
 

Tags bij dit artikel:

• stamcellen
• nieren
• Radboudumc
• proefdieronderzoek
• zwangerschap
• vroeggeboorte
• Kindergeneeskunde
• Maastricht UMC+
• MUMC+
• stamceltherapie