Beter klinisch onderzoek met vrouw aan het roer?

Betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek is belangrijk omdat artsen hun beslissingen baseren op de uitkomsten van dat onderzoek

Geneeskundige studies waarbij de junior onderzoeker, eerste auteur, een man is en de verantwoordelijke senior onderzoeker, laatste auteur, een vrouw, hebben vaker (20,5%) voldoende statistische power vergeleken met alle andere geslachtscombinaties (13,0%). Dit blijkt uit onderzoek van het UMC Utrecht en de Vrije Universiteit Amsterdam dat is gepubliceerd in eLife.
 
Betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek is belangrijk omdat artsen hun beslissingen baseren op de uitkomsten van dat onderzoek. Voor betrouwbare resultaten is essentieel dat het onderzoek voldoende statistische power heeft. Dat betekent dat voldoende patiënten aan een onderzoek moeten meedoen om aan te kunnen tonen of een behandeling wel of niet werkt. Doen er te weinig patiënten mee, dan is de power laag en is er veel ruimte voor toevalstreffers. Uitspraken over een al dan niet werkende behandeling zijn dan minder betrouwbaar.
 
Mannelijke eerste auteur versus vrouwelijke laatste auteur
Veel klinische studies hebben een te lage power. Toch zijn er ook studies die het wel uitstekend doen op dit gebied. De oorzaak van deze variatie is nog onbekend. Daarom onderzochten de wetenschappers in meer dan 30.000 klinische studies of de statistische power verschilt tussen mannelijke en vrouwelijke onderzoekers. Zij ontdekten dat studies met een combinatie van een mannelijke eerste auteur (meestal de junior onderzoeker) en een vrouwelijke laatste auteur (meestal de hoogleraar of verantwoordelijke senior onderzoeker) beduidend hogere statistische power hebben vergeleken met alle andere geslachtscombinaties. Deze trend wordt sterker over de tijd en aanwezig in verschillende vakgebieden en landen.
 
Diversiteit is belangrijk
De onderzoekers hebben verschillende verklaringen voor de verschillen, maar kunnen deze met de huidige data niet valideren. Zo is bekend dat gemengde onderzoeksgroepen productiever en effectiever kunnen zijn. Toch past dit niet helemaal bij de studieresultaten omdat de combinatie vrouw als eerste auteur en man als laatste auteur niet vaker leidde tot voldoende statistische power in klinisch onderzoek. De bevindingen lijken wel te suggereren dat diversiteit in geslacht binnen onderzoeksgroepen en op universiteiten belangrijk is. Daarnaast zou de aanwezigheid van voldoende vrouwen op senior posities in de uitvoering van klinische studies kunnen leiden tot beter wetenschappelijk onderzoek.
 
De onderzoekers willen in vervolgonderzoek ook andere kwaliteitsmaten bestuderen. Statistische power is slecht één onderdeel van goed klinisch onderzoek in de geneeskunde. Met een big data-aanpak proberen ze de factoren te ontrafelen die aan betrouwbaar en verantwoord klinisch onderzoek ten grondslag liggen.
 
Het artikel in Elife is te lezen via https://elifesciences.org/articles/34412.

Tags bij dit artikel:

• UMC Utrecht
• Vrije Universiteit Amsterdam
• vervolgonderzoek
• geslachtscombinaties
• junior onderzoeker
• senior onderzoeker
• auteur
• studieresultaten