Kwaliteit screeningsproces van pleegzorg niet altijd goed

Waar nodig moet men met betrokkenen vernieuwde afspraken maken over het veiliger en sneller plaatsen van kwetsbare kinderen in pleeggezinnen

De screening van Gelderse aspirant pleegouders gebeurt niet goed genoeg. Dit blijkt uit onderzoek van de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd i.o. (de inspecties). Die onderzochten een in 2016 gemelde zaak uit 2011, waarbij een minderjarige werd misbruikt door een pleegouder. Ook hielden de inspecties het huidige screeningsproces tegen het licht. Volgens de inspecties was de screening van pleegouders in Gelderland in 2011 niet op orde en vertoont het nu ook nog kwetsbaarheden. De betrokken partijen* hebben aanbevelingen voor verbetering gekregen. Ook is Jeugdzorg Nederland gevraagd op landelijk niveau te kijken of er vernieuwde afspraken over het veiliger en sneller plaatsen van kwetsbare kinderen in pleeggezinnen nodig zijn.

Screening voorafgaand aan plaatsing in pleeggezinnen
Personen die als pleegouder voor kinderen willen zorgen, moeten een kind vanuit een stabiele leefsituatie  structuur, warmte en veiligheid kunnen bieden. Ook moeten ze een Verklaring van geen bezwaar (VGB) hebben. Die krijgen aspirant pleegouders wanneer uit een screening geen risico’s voor het opvoeden van pleegkinderen komen.Als kinderen niet opgevangen kunnen worden in hun eigen netwerk (zoals familie, vrienden of andere volwassenen uit het netwerk van het gezin), dan kiezen pleegzorginstanties voor het werken met voor hen bekende pleeggezinnen. Deze zijn al gescreend en beschikken dus al over een VGB. Kinderen worden echter bij voorkeur in een gezin uit hun eigen netwerk geplaatst, omdat ze dan op een voor hen vertrouwde plek blijven. Deze aspirant pleegouders hebben vaak geen VGB en moeten binnen dertien weken worden gescreend (netwerkscreening).

Oneigenlijke plaatsing en verkeerde, trage screening in 2011
Uit onderzoek van de inspecties naar de specifieke casus in 2011 blijkt dat de betrokken partijen pleegkinderen hebben ondergebracht bij een gezin dat niet vooraf was gescreend, maar ook niet tot het netwerk van de pleegkinderen behoorde. Vervolgens werd een netwerkscreening gestart. Na meer dan veertig weken werd dit proces gestopt na een politiemelding over het strafblad van de aspirant pleegouder. Hierop werden de kinderen bij het gezin weggehaald.

Huidige processen kennen nog steeds risico’s
De Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en pleegzorgorganisatie Pactum hebben naar aanleiding van de casus in 2011 maatregelen genomen om sneller te kunnen screenen en prioriteit te geven aan de screening van aspirant pleegouders uit het netwerk van een kind. Hierdoor kan een screening voortaan binnen acht weken tot de afgifte van een VGB leiden. Toch zijn er kwetsbaarheden. Zo kan het ontbreken van schriftelijke toestemming voor een screening van àlle bewoners op het adres van een aspirant pleegouder in de praktijk voor vertraging zorgen. Ook lukt het de RvdK door capaciteitsproblemen niet om aanvullende onderzoeken binnen acht weken af te ronden. Verder signaleren de inspecties dat de keuze voor het plaatsen van kinderen soms op basis van onvolledige beelden wordt gemaakt. Reden hiervoor is onder andere dat het de partijen door hoge werkdruk niet altijd lukt multidisciplinair te overleggen en ze veiligheidsinschattingen niet altijd (eenduidig) vastleggen. In hun rapport doen de inspecties aanbevelingen, zodat de RvdK en Pactum hierop kunnen verbeteren.

Jeugdzorg Nederland gevraagd passende pleegzorgvormen te inventariseren
Omdat Jeugdzorg Nederland signalen heeft ontvangen dat de door de Inspecties geconstateerde kwetsbaarheden ook buiten Gelderland kunnen spelen, hebben de inspecties Jeugdzorg Nederland gevraagd te inventariseren of de bestaande normen en afspraken voor pleegzorg nog passend zijn. Waar nodig moet ze met betrokkenen vernieuwde afspraken maken over het veiliger en sneller plaatsen van kwetsbare kinderen in pleeggezinnen, aldus de inspecties. Over een half jaar verwachten de inspecties te worden geïnformeerd over de gemaakte vorderingen en kijken zij of vervolgactie nodig is.

* Pleegzorgorganisatie Pactum, Jeugdbescherming Gelderland en de Raad voor de Kinderbescherming.

Tags bij dit artikel:

• screening
• minderjarige
• Inspecties
• Jeugdzorg Nederland
• pleegzorg
• IGJ
• screeningsproces
• pleegouders
• kwetsbaarheden
• pleeggezinnen
• misbruikt