Steeds meer volwassenen vragen zich af of hun levenslange worstelingen met sociale interacties, concentratie of structuur een diepere oorzaak hebben.

De concepten autisme en ADD zijn niet langer alleen domein van de kinderpsychologie. Een groeiend bewustzijn rondom neurodiversiteit zorgt ervoor dat velen pas op latere leeftijd de puzzelstukjes van hun leven in elkaar zien vallen.

Deze late herkenning biedt een kans op zelfbegrip en acceptatie. Het is een weg naar duidelijkheid die kan leiden tot effectieve strategieën om met uitdagingen om te gaan en talenten beter te benutten.

Een diagnose bij volwassenen

De toename van diagnoses bij volwassenen heeft meerdere oorzaken. Ten eerste is de maatschappelijke kennis over autisme en ADD enorm gegroeid. De stereotypes van vroeger maken plaats voor een genuanceerder beeld, waardoor meer mensen zich in de kenmerken herkennen. Daarnaast zijn de diagnostische criteria verfijnd, met meer aandacht voor hoe deze condities zich uiten bij volwassenen, en in het bijzonder bij vrouwen.

Veel volwassenen hebben jarenlang onbewust strategieën ontwikkeld om hun symptomen te verbergen of te compenseren, ook wel 'maskeren' genoemd. Hoewel dit hen hielp om te functioneren in een wereld die niet altijd op hen is ingesteld, kost dit enorm veel energie en kan het leiden tot burn-out, angstklachten of depressie.

De signalen van autisme

Bij volwassenen uit autisme zich vaak anders dan het klassieke beeld dat veel mensen hebben. De uitdagingen liggen vaak op een subtieler niveau. Denk aan een diepgaande, bijna systematische manier van denken en een voorkeur voor voorspelbaarheid en routine. Sociale interacties kunnen als een complexe wiskundige formule aanvoelen, wat leidt tot sociale vermoeidheid.

Veel volwassenen met autisme hebben geleerd sociaal wenselijk gedrag te imiteren, maar voelen zich innerlijk vaak een buitenstaander. Een officiële autisme diagnose kan een enorme opluchting zijn, omdat het een verklaring biedt voor ervaringen die zij hun hele leven al hebben.

Meer dan een concentratieprobleem

ADD (Attention Deficit Disorder), de overwegend onoplettende vorm van ADHD, wordt vaak verkeerd begrepen als simpelweg 'dromerig' of 'vergeetachtig' zijn. De realiteit is veel complexer. Het kernprobleem ligt bij de executieve functies: de hersenprocessen die verantwoordelijk zijn voor plannen, organiseren, starten van taken en het reguleren van emoties.

Dit kan zich uiten in een chaotisch huishouden, moeite met deadlines halen of plotselinge stemmingswisselingen. Tegelijkertijd kunnen mensen met ADD een intense focus hebben voor onderwerpen die hen boeien, de zogenoemde hyperfocus. Een professionele ADD diagnose helpt om deze tegenstrijdigheden te begrijpen en handvatten te vinden voor het dagelijks leven.

Het diagnostisch traject

Een grondig diagnostisch traject bestaat meestal uit diepgaande gesprekken en het invullen van diverse vragenlijsten door de persoon zelf. Soms is er ook een vragenlijst voor een naaste om in te vullen. Zo ontstaat er een volledig beeld van iemands functioneren door de jaren heen. 

Het doel is niet alleen om een label te plakken, maar om een compleet beeld te krijgen van iemands functioneren, inclusief sterke kanten en uitdagingen. Dit leidt tot een verslag met een conclusie en een toelichting op wat dit concreet voor jou betekent.

Duidelijkheid als startpunt

Het ontvangen van een diagnose op volwassen leeftijd is zelden een eindpunt. Voor de meesten is het juist een startpunt. Het biedt een nieuw kader om naar het verleden te kijken en jezelf met meer compassie te benaderen. Het verklaart waarom bepaalde dingen altijd meer moeite kosten en geeft toestemming om het leven anders in te richten. Herken je jezelf in dit verhaal en overweeg je een onderzoek? Het zoeken naar professionele begeleiding kan de eerste stap zijn naar de duidelijkheid die je verdient.