Onderzoek naar gevoelloosheid in onderbenen en voeten bij diabetes

Diabetes mellitus (suikerziekte) is met zo’n 1,2 miljoen patiënten een van de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland

Ongeveer de helft van de mensen met diabetes krijgt last van pijn, tintelingen of gevoelloosheid in hun voeten of benen. Een deel van deze klachten komt door beknelde zenuwen. Het UMC Utrecht onderzoekt samen met tien andere ziekenhuizen welke behandeling hiertegen het beste werkt: een operatie of leefstijladviezen.

Diabetes mellitus (suikerziekte) is met zo’n 1,2 miljoen patiënten een van de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland. Diabetespatiënten met beknelde zenuwen in de voeten en onderbenen hebben minder gevoel in deze lichaamsdelen. Ze vallen vaker, hebben last van pijn en tintelingen en worden hierdoor vaak wakker ’s nachts. “Iets simpels als de hond uitlaten, is voor sommige patiënten niet meer mogelijk”, vertelt arts-onderzoeker Tirzah Fakkel van het UMC Utrecht.

Knel zitten
 “De zenuwen lopen door kokertjes en als de zenuw opzwelt door de diabetes raakt deze bekneld, functioneert minder goed en daardoor ontstaan klachten. Met een operatie wordt op vijf plekken in het onderbeen en de voeten een sneetje gemaakt waardoor de beknelde zenuw ruimte krijgt. Dat neemt de druk weg waardoor de zenuw haar werk beter kan doen.”
 
Diabetespatiënt Jan Bouman (70 jaar) onderging de operatie ruim een jaar geleden. “Ik had totaal geen gevoel meer in mijn voeten en onderbenen. Als ik ’s ochtends te snel uit mijn bed stapte, dan viel ik om. Voor mijn werk ga ik regelmatig naar beurzen en als ik na verloop van tijd vermoeid raakte, dan begon ik te zwalken. Ook brak ik ooit mijn teen, zonder dat ik het voelde. Die klachten zijn nu helemaal weg. Ik voel mijn voeten weer in mijn schoenen zitten.”
 
Effecten operatie
Uit eerdere onderzoeken naar de effecten van de ingreep komt tot nu toe nog geen duidelijk beeld naar voren. Tirzah: “Bij sommige patiënten helpt de operatie wel en bij andere niet. Wij focussen ons in ons onderzoek op patiënten, die beperkte zenuwschade hebben wat kans op herstel van de zenuwfunctie aannemelijker maakt. Je kunt het vergelijken met een telefoonkabel die knel zit tussen een deur. Hoe langer de kabel knel zit, hoe kleiner de kans dat die het weer gaat doen. Zo werkt het ook met de zenuwen. Wij denken dat dit verschil maakt in de uitkomsten, maar wij weten nog niet welke behandeling beter is.”
 
Met het onderzoek – de zogeheten DECO-studie – wil het UMC Utrecht samen met 10 andere ziekenhuizen vaststellen of een operatie aan de zenuwen deze patiënten het beste helpt. Tijdens het onderzoek krijgt de helft van de patiënten een operatie, de andere helft (de controlegroep) krijgt de standaardbehandeling: frequente voetcontroles en begeleiding in de vorm van voedings- en bewegingsadviezen, eventueel aangevuld met medicijnen.  “Met deze standaardbehandeling wordt het gevoel in de voeten goed gemonitord en kan het effect van medicatie op de klachten regelmatig worden geëvalueerd”, vertelt Tirzah.
 
“Het eerste jaar komen beide groepen patiënten een paar keer naar het ziekenhuis voor onderzoek, daarna nog maar één keer per jaar voor een periode van in totaal vijf jaar. Het voordeel van meedoen aan het onderzoek (of je nu geopereerd wordt of niet) is dat je vaker én uitgebreider wordt gecontroleerd dan wanneer je niet meedoet. Als blijkt dat de operatie (kosten)effectief is, dan kunnen patiënten uit de controlegroep later altijd nog een operatie krijgen”, vertelt Tirzah.
 
Blijven werken
Wel duurt het een tijd voordat het effect voelbaar wordt. “Het duurt lang voordat de zenuwen herstellen”, vertelt ook patiënt Jan Bouman. “Maar langzaamaan kwam het gevoel in mijn voeten weer terug. Alleen wanneer de neuroloog met een veertje over mijn voeten strijkt, voel ik niks. Maar verder is het gevoel weer normaal. Ik kan gewoon blijven werken, terwijl mijn moeder - die ook diabetes had - de laatste vier jaar van haar leven niet meer kon lopen. Ik ben ontzettend blij met de ingreep.” 

Feiten en cijfers
1) 1 op de 14 Nederlanders heeft diabetes
2) Daarnaast zijn er mensen met diabetes, die dit nog niet weten
3) 1000 mensen per week horen dat zij diabetes hebben
4) In 2040 zijn er naar verwachting zo’n 1,5 miljoen mensen met diabetes
5) Zo’n 40 % van de diabetespatiënten krijgt last van neuropathie in voeten en onderbenen

Tags bij dit artikel:

• effectief
• UMC Utrecht
• kosteneffectief
• neuroloog
• operatie
• diabetes
• chronische ziekten
• diabetes mellitus
• leefstijl
• gevoel