In Nederland leven ongeveer 290.000 mensen met dementie

ZonMw kent vanuit het programma 'Leefstijl in de Zorg'  €1,15 miljoen toe aan onderzoek naar de preventie van dementie. Onderzoekers van het Alzheimercentrum Limburg gaan onderzoeken of een innovatieve leefstijlinterventie op maat het risico op dementie vermindert of de achteruitgang vertraagt bij mensen die zich met subjectieve en/of milde cognitieve klachten melden bij een geheugenpoli.

Met ongeveer 290.000 mensen die momenteel in Nederland leven met dementie en verwachte stijgingen tot 620.000 in 2050 is de noodzaak van effectieve strategieën om dementie te voorkomen of achteruitgang te stoppen of te vertragen urgenter dan ooit. Het onderzoeks- en innovatieproject in een samenwerking tussen Maastricht UMC+, Amsterdam UMC en Hogeschool InHolland is een reactie op die groeiende ziektelast van dementie in Nederland. Er is namelijk nog maar weinig wetenschappelijk bewijs dat de aanpak van veranderbare gezondheidsfactoren en leefstijl zoals te weinig beweging, roken en het hebben van hoge bloeddruk daadwerkelijk leidt tot minder mensen met dementie of minder achteruitgang van cognitieve functies. Het onderzoek zoekt naar de meest effectieve preventiestrategieën. 

Interventieprogramma
In het project worden mensen met subjectieve en/of milde cognitieve klachten die zich bij de betrokken geheugenpoli’s melden op basis van toeval ingedeeld in een interventiegroep of een groep die gebruikelijke zorg krijgt. De interventiegroep krijgt coaching op maat van een leefstijlexpert, gecombineerd met online-zelfmanagement van dementierisicofactoren. De uitkomsten van de interventiegroep worden vergeleken met de groep die deze interventie niet krijgt.

Het interventieprogramma bestaat uit drie onderdelen:

  • Integratie in bestaande zorg: patiënten in de interventiegroep krijgen gedurende bijna een jaar individueel leefstijladvies en coaching.
  • Maatschappelijk draagvlak creëren: via een voucher-programma zal deelname aan hersengezonde activiteiten actief en laagdrempelig gestimuleerd worden. Denk hierbij aan oefensessies in een sportschool, kookscholen voor de Mediterrane keuken en mindfulnesstrainingen voor stressreductie.
  • Online zelfmanagement: toegang tot een online zelfmanagementomgeving  voor patiënten om zelfstandig risicofactoren voor dementie te beheren.
Meetbare Resultaten en Langdurige Impact
Het project heeft als primaire doel om meetbare veranderingen in leefstijl- en dementierisicoprofielen te ontdekken en te realiseren. Daarnaast meten de onderzoekers het cognitief functioneren, de motivatie en de kwaliteit van leven. De bevindingen zullen essentieel zijn voor de ontwikkeling van effectieve preventiestrategieën en kunnen dienen als model voor toekomstige interventies.

Integratie in zorgopleidingen
Met het ontwikkelen van educatief materiaal, trainingen, communicatiemiddelen en beschikbaar stellen daarvan krijgen (toekomstige) gezondheidswerkers tools en vaardigheden om actief te werken aan dementiepreventie bij hun patiënten of cliënten. 

Toekomstperspectief
Projectcoördinator dr. Niels Janssen toont zich zeer verheugd over de financiële impuls van ZonMw: “Met deze subsidie kunnen wij een innovatieve aanpak ontwikkelen en brengen we onze kennis over preventie van dementie dichterbij de klinische praktijk. We kunnen nu nieuwe methoden en benaderingen onderzoeken waardoor de kwaliteit van leven voor toekomstige generaties verbetert." Hoofdaanvrager en projectleider prof. dr. Sebastian Köhler vult aan: "Tot nu toe is er geen passend zorgaanbod voor mensen die te horen krijgen dat ze een verhoogd risico op dementie hebben. Dit project biedt hen praktische handvatten om het risico te verkleinen.” 

In het programma Leefstijl in de zorg van ZonMw kunnen Consortia een subsidieaanvraag indienen voor onderzoek effectieve leefstijlinterventies voor de zorgpraktijk. Het toepassen van leefstijlinterventies in de gezondheidszorg wordt ook wel leefstijlgeneeskunde genoemd, en kan bijdragen aan herstel, kwaliteit van leven, zelfredzaamheid en verminderen van ziekteklachten van mensen met een chronische aandoening ( https://www.zonmw.nl/nl/subsidie/leefstijl-de-zorg)

Partners in het onderzoeksproject zijn Alzheimer Centrum Limburg, Maastricht UMC+, Alzheimer Centrum VUmc, Amsterdam UMC en Hogeschool Inholland.

Structurele inzet van onderzoekscapaciteit komt voort uit het NFU  Sectorplan Versnellen op gezondheid https://www.nfu.nl/themas/onderzoek-en-innovatie/sectorplan-versnellen-op-gezondheid 

Het Maastricht UMC+ is met haar Strategie Preventie Aanpak gericht op onderzoek naar het voorkomen dat ziekte ontstaat. Doel is toepasselijke kennis en expertise over bevorderen van gezond gedrag snel openbaar beschikbaar te stellen.  

Bron: Maastricht UMC+