Interventies bedacht, ontwikkeld en uitgevoerd door het behandelteam van artsen en verpleegkundigen zelf leidt tot beter antibioticagebruik in het ziekenhuis.

Onderzoekers van VUmc hebben deze methode, gebaseerd op het 'participatory action research' principe uit de gedragswetenschappen, toegepast in de medische zorg. Dit leidt tot een toename van gepast gebruik met 13%. In deze methode kiest het behandelteam van artsen en verpleegkundigen zelf welke interventies ze willen gebruiken om hun voorschrijfgedrag van antibiotica te verbeteren. Onderzoeksleider en internist-infectioloog dr. Michiel v Agtmael: "Kwaliteitsverbeteringen in de zorg komen nog al eens van buiten in plaats van de werkvloer. Als je als behandelteam zelf de verbetering bedenkt en ontwikkelt is de kans op succes groter dan een richtlijn die je van buiten wordt opgelegd."

De resultaten zijn 1 mei gepubliceerd in het gezaghebbende JAMA internal medicine.

Antibioticagebruik leidt tot resistentie bij bacteriën waardoor antibiotica minder goed of helemaal niet meer werken. Infecties zoals blaasontstekingen, longontstekingen zijn daardoor minder goed te behandelen met extra kosten voor de samenleving, en meer ziekte en sterfte tot gevolg. Wereldwijd en ook in Nederland zijn er daarom antibiotica-teams (A-teams) opgericht om artsen in ziekenhuizen te bewegen minder en gepaster antibiotica voor te schrijven. De klassieke methode van A-teams is om in de kliniek antibioticagebruik te controleren en om sommige antibiotica niet vrij beschikbaar te maken. Het nadeel van deze methode is dat het weerstand kan oproepen bij artsen, vanwege het ongevraagde controlerende karakter en de aantasting op hun autonome voorschrijfgedrag. Daarbij kunnen de verantwoordelijke voorschrijvers niet kiezen hoe het A-team op hun afdeling te werk gaat en dragen ze zelf niet primair bij aan deze kwaliteitscontrole

Onderzoekers van VUmc hebben in de DUMAS-studie (Dutch Unique Method for Antimicrobial Stewardship) met een nieuwe methode geprobeerd de effectiviteit van het A-team in twee Amsterdamse ziekenhuizen (VUmc en OLVG West) te vergroten. Deze methode, gebaseerd op inzichten uit gedragswetenschappen, gaat uit van gelijkwaardige samenwerking met het behandelteam(artsen en verpleegkundigen) van de afdeling. Dit behandelteam kiest zelf welke interventies het A-team gebruikt om antibiotica-voorschrijven op hun afdeling te optimaliseren. In de DUMAS studie werd de methode op 7 afdelingen (chirurgische, niet-chirurgische en kinderafdelingen) ingevoerd waarbij overall het gepaste antibioticagebruik toenam van 64 naar 77% (+13%) en tot minstens een jaar na start van de methode aanhield.

Een hoofdrol voor het behandelteam naast het A-team leidt tot significante en duurzame optimalisatie van het antibioticagebruik in zowel een academische als algemene kliniek.

Bron: VUmc