Zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden krijgen vaak geen echo

Doordat zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden veelal geen echo krijgen blijven zwangerschapsrisico’s onopgemerkt

Zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden krijgen vaak geen echo, waardoor zwangerschapsrisico’s onopgemerkt blijven. Dit draagt bij aan de hoge moedersterfte in deze landen. Thomas van den Heuvel van het Radboudumc ontwikkelde een goedkoop echosysteem dat automatisch zwangerschapsduur, stuitliggingen en tweelingzwangerschappen kan detecteren. Hij promoveerde onlangs op zijn onderzoek: “We hopen dat meer vrouwen een echo kunnen krijgen en in het geval dat er zwangerschapsrisico’s gedetecteerd worden kunnen ze doorverwezen worden naar het ziekenhuis.”

Wereldwijd overlijden in ontwikkelingslanden meer dan 800 vrouwen per dag als gevolg van hun zwangerschap. Zij krijgen tijdens hun zwangerschap vaak geen echo, waardoor risicofactoren voor een moeizame bevalling niet op tijd gedetecteerd worden. Echografie is namelijk duur en er is in ontwikkelingslanden een groot tekort aan specialisten die de echobeelden kunnen maken en interpreteren.

Goedkoop en automatisch echoapparaat
Biomedisch technoloog Thomas van den Heuvel ontwikkelde een goedkoop echosysteem dat automatisch echobeelden kan interpreteren. Hiervoor gebruikte hij een apparaat van een paar duizend euro, dat kan worden aangesloten op een laptop. Dat is een fractie van de prijs van echoapparaten die in Nederland gebruikt worden, die tussen de 20.000 en 200.000 euro kosten. Met dit systeem kunnen ook zwangere vrouwen in gebieden zonder stroomvoorziening geholpen worden.

Deep learning
Het protocol om de echobeelden te maken kan iedereen binnen één dag leren. Van den Heuvel: “De verloskundige moet drie verticale en drie horizontale veegbewegingen met de echotransducer over de buik van de zwangere vrouw maken. Elke beweging levert ongeveer 100 beelden op.” Het systeem neemt vervolgens de interpretatie van de echobeelden voor zijn rekening. Hiervoor gebruikte Van den Heuvel ‘deep learning’. Hij liet het systeem vele voorbeelden van echoplaatjes van verschillende doorsnedes van de foetus zien. Met deze voorbeelden leerde het systeem zelf deze doorsnedes te herkennen.

Algoritmes
Door de hoofdomtrek van de foetus op de echobeelden automatisch te meten, kan het systeem de zwangerschapsduur vaststellen. Ook kan het systeem een tweeling of stuitligging herkennen. Van den Heuvel vergelijkt de automatische analyse van echobeelden met de beeldherkenning van een zelfrijdende auto. “De algoritmes in de auto moeten bijvoorbeeld mensen kunnen onderscheiden van bomen. Ik gebruik dezelfde soort algoritmes voor het echoapparaat, alleen moet deze dan een eenling van een tweeling kunnen onderscheiden.”

Prototype
In maart gaat Van den Heuvel weer naar Ethiopië om het eerste prototype van zijn systeem te testen. “We gaan het prototype daar aan verloskundigen geven en kijken of ze ermee overweg kunnen. Daarnaast gaan we bekijken of de informatie die het systeem geeft ook gebruikt wordt om zwangere vrouwen met risicofactoren door te verwijzen naar een ziekenhuis.” Uiteindelijk wil Van den Heuvel bereiken dat zwangere vrouwen met zwangerschapsrisico’s op tijd de juiste zorg ontvangen. Van den Heuvel: “Op dit moment gaan zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden vaak pas te laat naar een ziekenhuis toe. We hopen met dit systeem risicofactoren op tijd op te sporen en in combinatie met de leeftijdsbepaling kunnen we vrouwen vertellen wanneer ze naar het ziekenhuis moeten gaan.”

Tags bij dit artikel:

• risicofactoren
• Radboudumc
• zwangerschap
• ziekenhuis
• verloskundigen
• Echo
• ontwikkelingslanden