De maatschappij wordt steeds ingewikkelder, waardoor deze kwetsbare cliëntengroep steeds meer overvraagd en overbelast raakt
De nieuwste cijfers laten zien dat ongeveer 1 op de 5 nieuwe cliënten in de ggz een IQ heeft onder de 85. En, de vraag naar zorg en ondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problemen neemt toe. De maatschappij wordt steeds ingewikkelder, waardoor deze kwetsbare cliëntengroep steeds meer overvraagd en overbelast raakt. Tegelijk horen we bij toezichtbezoeken terug dat aanbieders van ggz of gehandicaptenzorg het lastig vinden om de zorg voor deze specifieke cliëntengroep in de praktijk te organiseren.
Binnen de ggz is de ervaring dat deze cliënten vaak worden overvraagd door de werkwijze, behandeling en benadering. Binnen de gehandicaptenzorg wordt juist de psychiatrische problematiek te weinig behandeld. Hoe kan voor deze kwetsbare cliëntengroep alsnog passende zorg geboden worden?
Een uitdaging voor de toekomst waar de inspectie vanuit haar rol als toezichthouder graag aan bij draagt. De inspectie bezocht daarom vier gespecialiseerde zorgaanbieders die zich richten op deze zorg. Door bij hen te mee te kijken, doen we kennis op over dit type zorg. Zo raken steeds meer zorgaanbieders gemotiveerd om ook voor deze cliëntengroep persoonsgerichte zorg mogelijk te maken. Op basis van deze bezoeken maakten we de factsheet: ‘Passende zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek’.
Sluit aan bij de cliënt
Bij alle aanbieders zagen wij dat men aansluit bij de individuele behoeften van de cliënt. Dat kan door samen met begeleiders, psychiaters en cliënten een levenslijn maken. Of door in een signaleringsplan aan te geven wat een cliënt nodig heeft als er teveel prikkels ontstaan. Ook in de communicatie moet worden aansloten bij het niveau van de cliënt. Het helpt dan om in een lager tempo te praten of door visuele hulpmiddelen als video of app’s in te zetten.
Investeren in multidisciplinair werken en scholing
Bij de bezochte zorgaanbieders zagen we dat de behandelteams samengesteld zijn uit zorgprofessionals met expertise uit ggz en gehandicaptenzorg. Zo leren zorgverleners en behandelaars uit beide sectoren van elkaar: De ggz leert veel van de benaderingswijze van cliënten uit de gehandicaptenzorg en de gehandicaptenzorg van behandelmethoden van de ggz. Denk bijvoorbeeld aan de verwerking van trauma’s. De betrokkenheid van behandelaars en zorgverleners om voor deze cliënten het verschil te maken, helpt om de juiste verbinding te krijgen tussen de ggz en de gehandicaptenzorg.
De inspecteurs hebben mooie voorbeelden gezien bij de zorginstellingen. Tegelijk werd ook duidelijk dat de ggz en gehandicaptenzorg uitdagingen kent. Door de huidige financieringsstructuur van de specialistische ggz en schotten in de zorg is het bijvoorbeeld moeilijk om de zorgzwaarte indicatie bij volwassen cliënten aan te passen. Door een tekort aan vervolgplekken lukt het niet altijd om cliënten door te plaatsen. Ook de samenwerking met de Wmo- zorgaanbieders kan beter. Veel cliënten ontvangen nu zorg van wijkteams, maar deze zijn niet altijd voldoende toegerust om aan deze specifieke cliëntengroep juiste zorg te bieden.
Kennis delen is eerste stap
Door deze bijzondere samenwerking tussen ggz en gehandicaptenzorg ontstaat kennis en ervaring over passende zorg voor deze kwetsbare cliënten. Deze expertise moet worden gedeeld met reguliere zorgaanbieders bijvoorbeeld door scholing te ontwikkelen. Ook de inspectie zal de aandacht voor deze groep in toezichtsactiviteiten blijven meenemen. Wij hopen zo bij te dragen aan passende ggz zorg voor iedere cliënt. De factsheet ‘Passende zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek’ biedt daarin een eerste stap.
Passende zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek