Oorzaak van bloedziekte bèta-thalassemie ontdekt

Afhankelijk van hoeveel genen defect zijn, neemt de ernst van de ziekte toe

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben een nieuwe oorzaak ontdekt van de erfelijke bloedziekte bèta-thalassemie. Dat is bijzonder, want wetenschappers dachten alles al te weten over deze ziekte. Nu duiken mutaties in het gen SUPT5H op als nieuwe boosdoener, schrijven de onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Blood.

De onderzoekers van het Laboratorium voor Diagnostische Genoomanalyse (LDGA) kwamen de nieuwe oorzaak van bèta-thalassemie op het spoor door twee Nederlandse families, vertelt Kees Harteveld. “We wisten al sinds de jaren 80 dat sommige familieleden kenmerken hadden van bèta-thalassemie in hun bloedbeeld, maar we konden destijds geen afwijkingen vinden op het bekende bèta-globinegen.” Bèta-thalassemie is een erfelijke bloedziekte waarbij het lichaam minder of niet genoeg hemoglobine aanmaakt, waardoor bloedarmoede ontstaat. Afhankelijk van hoeveel genen defect zijn, neemt de ernst van de ziekte toe. 

Bijzondere vondst
Harteveld: “Met het aanbreken van het tijdperk waarin we het hele DNA kunnen aflezen, moest ik weer denken aan de families. Met nieuwe technieken stelden we vast dat in beide families afwijkingen voorkwamen in het gen SUPT5H. Best een bijzondere vondst, want hemoglobino-pathieën worden beschouwd als ziekten waarbij niets nieuws meer te ontdekken viel.”

De varianten in het SUPT5H-gen blijken verder te reiken dan Nederland. “Bèta-thalassemie is heel zeldzaam in Nederlandse families, dus in eerste instantie dachten we aan een gezamenlijke voorouder. Maar dat bleek niet het geval”, aldus Harteveld. Hij zocht contact met collega’s in Griekenland en Frankrijk en ook daar werden gevallen gevonden van bèta-thalassemie door een afwijking in het SUPT5H-gen.

Hoe de afwijkingen in het SUPT5H-gen precies leiden tot ziekte, is nog niet bekend. Samen met prof. Sjaak Philipsen van het ErasmusMC en dr. Marieke von Lindern van Sanquin Amsterdam, proberen de onderzoekers daarachter te komen. Ze gebruiken daarvoor met CRISPR-Cas gemuteerde muiscellen en gekweekte cellijnen van patiënten.

Expertisecentrum
Het LUMC is een door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) erkend expertisecentrum voor Hemoglobinopathie. De diagnostiek voor SUPT5H zal daarom door het LDGA worden aangeboden aan (inter)nationale aanvragers.   

Lees voor meer informatie het artikel ‘ A new gene associated with beta-thalassemia phenotype: the observation of variants in SUPT5H’ in Blood. 

Tags bij dit artikel:

• DNA
• genen
• LUMC
• erfelijke
• oorzaak
• technieken
• defect
• mutaties